İctihad Teorisi Bağlamında Gazzâlî’nin Mütekellimîn Fıkıh Usulünün Gelişimine Katkıları

Authors : Adem YENİDOĞAN

Pages : 83-102

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Fıkıh usulü tarihinin en önde gelen usulcülerinden ve İslâm ilim geleneğinin her alanıyla ilgili entelektüel bilgi birikimine sahip olan Gazzâlî’nin mütekellimîn fıkıh usulüne katkılarının tespit edilmeye çalışıldığı bu çalışmada ictihad teorisi bağlamında onun ilklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Burada ictihad teorisinin meselelerini ele alışına muhteva ve yöntem açısından bakılan Gazzâlî’nin ne derece özgün olduğu ve kendisinden sonraki usulcüler tarafından takip edildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece mütekellimîn metoduyla yazılan en önemli dört eserden birisi kabul edilen Gazzâlî’nin el‐Müstasfâ adlı eserinin, daha sonra kaleme alınan fıkıh usulü eserlerine doğrudan ya da dolaylı olarak etki ettiği kabulünün ictihad teorisi bağlamında doğruluğunun saptanması amaçlanmıştır. İctihad teorisi bağlamında mütekellimîn fıkıh usulüne katkılarının tespit edilmeye çalışıldığı bu makalede Gazzâlî’nin ictihadı tanımlama, ictihad ehliyetinin şartlarında kolaylaştırma ve ictihad bahislerinin kavramsallaştırılması bakımından katkıları üzerinde durulmuştur.
Keywords : İslam Hukuku, Fıkıh Usulü, Mütekellimîn, İctihad, Gazzâlî