Süleymaniye’de Bir Hâfız-ı Kütüb: Mehmet Hazmi Tura (öl. 1960) ve Yazma Eserlere Düştüğü Tetkik Notları

Authors : Mehmet KALAYCI

Pages : 501-552

Doi:10.26650/iuitd.2020.743061

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu yazıya konu olan içerik, yaklaşık sekiz ay süren bir bilgi arkeolojisinin neticesinde şekillenmiştir. Fahruddîn er-Râzî’nin Esrâru’t-Tenzîl isimli eserinin, müellif hattı olduğu iddia edilen bir nüshasının hatimesine düşülmüş bir not, yazının hareket noktasını oluşturmuştur. Metnin, müellif hattı olmadığının ispatı sadedindeki notun sahibi Mehmed Hazmi Tura’dır. Kendisi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde yaşamış, uzun yıllar hafız-ı kütüplük yapmış ve mutasavvıf kimliğiyle ön plana çıkmış bir kimsedir; on yıl kadar da Süleymaniye Kütüphanesi müdürlüğü yapmıştır. Onun başka eserler üzerine benzer notlar düşmüş olabileceği ihtimalinden hareketle, tarafımızca Laleli koleksiyonu özelinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir; bu çerçevede zahriye sayfalarına düşülmüş ona ait başka notlar da tespit edilmiştir. Yazının muhtevası, büyük ölçüde, bu notların tahlili üzerine kuruludur. Ayrıca bu notların düşülmesine yön vermesi muhtemel saikler ele alınmaya çalışılmış, bu amaçla da Tura’nın yaşadığı dönemde yazma eserlerin kataloglarının oluşturulması odaklı yoğun tasnif faaliyetine dikkat çekilmiştir. Bu sayede, Tura’nın düştüğü notlara kütüphanelerin kataloglanması gibi daha geniş bir zaviyeden bakma imkanı sunan ve onun kütüphaneci geçmişine ayna tutan genel bir resim ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Mehmet Hazmi Tura, Yazma Eserler, Süleymaniye Kütüphanesi, Kütüphaneler Tasnif Komisyonu, Laleli Koleksiyonu