Ahmed Rûmî Akhisârî’nin Bilinmeyen Eseri İʿtiḳâd Risâlesi ve Aklî-Naklî İlimlerin Öğrenilmesinin Ehemmiyeti Sorunsalıyla İlgili Görüşlerinden Hareketle Mezhebî Aidiyetine Dair Bazı Analizler-Transkripsiyon ve Değerlendirme-

Authors : Ali DURMUŞ

Pages : 107-138

Doi:10.26650/iuitd.2020.848466

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Ahmed Rûmî Akhisârî’nin (öl. 1041/1631-32) şimdiye değin bilinmeyen İ'tikâd Risâlesi’nin transkripsiyon ve değerlendirmesinden oluşmaktadır. Müellif XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti’nde bir takım dinî-siyasî gerekçelerle ortaya çıkan Kadızâdeliler Hareketinin liderlerinden biridir. İ'tikâd Risâlesi, Akhisârî’nin aklî ve naklî ilimlerin öğrenilmesinin ve öğretilmesinin ehemmiyetiyle ilgili görüşlerini ele alan küçük hacimli bir eserdir. Akhisârî eserini, aklî ve naklî ilimlerin öğrenilmesi hususunda görüş beyan etmek ve bu alandaki boşluğu doldurmak için kaleme almıştır. Çalışmamızda, Akhisârî’nin ilimlerin sınıflandırılması ile ilgili görüşlerinin bu esere referansla ortaya koyulması ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca bu çalışma, müellifin diğer eserlerindeki görüşlerine müracaat ederek, onun kelâm ilmine karşı olan tutumunu belirlemeyi amaçlamıştır. Böylece çalışmada, müellifin mezhebi mensubiyetine dair bazı tahlil ve değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Bir yandan Selefî olmakla itham edilen ve bir yandan da yalnızca Birgivî (öl. 981/1573) referanslı olarak ortaya çıktığı ileri sürülen söz konusu hareketin liderlerinden biri olan Akhisârî’nin ilimlerle ilgili görüşleri ise, bu iddiaları adeta temelden sarsacak niteliktedir. Dolayısıyla bu makale hem bu iddialarla ilgili eksiklikleri gidermekte hem de şimdiye değin hiç bilinmeyen söz konusu risâleyi sahada araştırmalarda bulunan araştırmacıların istifadesine sunmaktadır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, , Osmanlı Devleti, , Kadızâdeliler Hareketi, , Ahmed Rûmî Akhisârî, , İʿtiḳâd Risâlesi