Çareyi Başka Mezhepte Aramak: Osmanlı Aile Hukukunda Mefkûd/Gâib Kocanın Evliliği Problemi

Authors : Hatice Kübra KAHYA

Pages : 697-716

Doi:10.26650/iuitd.2022.1123353

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Nerede olduğu, hayatta olup olmadığı bilinmeyen ve uzun süre kendisinden haber alınamayan kimseye Hanefi fıkıh literatüründe mefkûd adı verilir. Bu makale, savaş vb. tehlike arz eden bir durum olmaksızın kaybolan ve kendisinden haber alınmayan mefkûd koca ile kendisinden haber alındığı halde ailesini nafakasız terk edip dönmeyi reddeden kocanın evliliğini inceler. Osmanlı Hanefiliğinin müftâ bih görüşüne göre geride kalan eş, kayıp kocası doksan yaşına gelene kadar onu beklemek zorundadır. Ancak nafakasız kalan eşin içinde bulunduğu zaruret hali, Osmanlı fukahasını diğer mezhebî çözümlemelere kapı aralamaya mecbur bırakır. Başlangıçta istihlâf ve niyâbet gibi kurumlar üzerinden dolaylı olarak açılan bu kapı, en nihayetinde Hanefi bir hâkimin bile diğer mezhepleri takiple mefkûd/gâib koca aleyhine boşanma kararı alabilmesine imkân tanır.
Keywords : mefkûd, gâib, tefrik, istihlâf, nafaka