Birgivî’ye Nispet Edilen Kelime-i Tevhîde Dair Lugaz’ın Asıl Müellifi ve Bu Lugaz Üzerine Yazılan Şerhler

Authors : Aziz ENÇAKAR

Pages : 605-631

Doi:10.26650/iuitd.2023.1219773

View : 30 | Download : 25

Publication Date : 2023-09-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Birgivî Mehmed Efendi insert ignore into journalissuearticles values(ö. 981/1573); eserlerinin birçoğunu toplumda gördüğü problemlere çözüm sunma adına telif etmiş, 16. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin meşhur alimlerinden biridir. Birgivî’nin bu eserleri toplum nezdinde büyük itibar gördüğü gibi ilim adamları tarafından da yoğun bir ilgi ve rağbete mazhar olmuş; bu eserlerin birçoğuna şerh, hâşiye, nazım, ihtisar ve tercüme çalışmaları yapılmıştır. Eserleri bu denli meşhur olmuş pek çok büyük şahsiyet gibi Birgivî’ye de çeşitli sebeplerden dolayı kendisine ait olmayan eserler nispet edilmiştir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda bu eserlerin asıl sahibinin kim olduğu tespit edilmiş; bu sayede hatalı nispetler sebebiyle Birgivî’ye ait olduğu zannedilen görüşler tashih edilmeye başlanmıştır. Birgivî’ye nispeti hatalı olan bu eserlerden bir tanesi de Lugazü’l-Birgivî veya Risâletü’t-Tevhîd ismiyle bilinen, 6 cümlelik risaledir. Bu makalede öncelikle mezkûr risalenin metni değerlendirilmiş ve bu hatalı nispete kaynaklık eden şerhler tespit edilerek müellifleri, kütüphane bilgisi ve baş-son kısımlarıyla birlikte tanıtılmıştır. Son olarak da bu lugazın aslında İbnü’l-Arabî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 638/1240); el-Abâdile isimli eserinde, Abdullah b. Abdilbârî b. İsa ismini verdiği kurgu bir karakterin dilinden aktarıldığı ortaya konulmuştur.
Keywords : Lugaz, Birgivî, Risâletüt tevhîd, Lugazül Birgivî, elMedârî, Abdullah b Abdilbârî b İsa Kurgu Karakter,