18. Yüzyılda Şahsi Bir Kütüphanenin İnşası ve Dağılışı: Mehmed İsmet Efendi Kütüphanesi Örneği

Authors : İsa Uğurlu

Pages : 529-552

Doi:10.26650/iuitd.2024.1493681

View : 38 | Download : 20

Publication Date : 2024-09-27

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu makale, 18. yüzyılın önemli entelektüellerinden biri olduğu anlaşılan fakat bugüne kadar hakkında yeterince çalışma yapılmayan Mehmed İsmet Efendi’nin (ö. 1747) şahsi kütüphanesi hakkındadır. Mehmed İsmet Efendi, İslami ilimlerde yetkin bir müderris, Türkçe, Arapça ve Farsça şiirler kaleme alabilecek kadar iyi yetişmiş bir şair, astronomi meseleleri üzerine kalem oynatan ve devlet adamları için yıllık takvimler hazırlayan bir müneccim, en az beş tarikattan şeyhlik hilafeti alan bir mutasavvıf ve devrin önemli hattatlarından biriydi. Makale, “hezarfen” olarak nitelenebilecek Mehmed İsmet Efendi’nin kütüphanesini kurarken benimsediği stratejileri incelemiştir. Onun babasından kalan bir koleksiyonu, sahip olduğu servet sayesinde ölünceye kadar büyüttüğü, bunu yaparken ilgi duyduğu ilim dallarına müteallik eserler toplamaya özen gösterdiği, kendi kütüphanesine koymak amacıyla kitap ve risaleler istinsah ettiği ve başkalarının kitaplarını zimmetine geçirmeye teşebbüs ettiği makalenin tezlerindendir. Makalenin son bölümü ise kütüphanenin akıbetine odaklanmaktadır. Mehmed İsmet Efendi’nin ölümünden sonra kütüphanesinin hızla dağıldığı ve kitaplarının arkadaşları ve devrin kitap koleksiyonerleri tarafından satın alındığı bu bağlamda ortaya çıkarılmaktadır.
Keywords : Osmanlı Entelektüel Tarihi, Osmanlı Kitap Kültürü, Osmanlı Kütüphaneleri, Koleksiyonlar, Koleksiyonerler, Mehmed İsmet Efendi, Nakşibendilik