“EL-MESKÛTU ANH/SESSİZ KALMAK” VE DİLSEL ANLAMI

Authors : رهاضلا للهادبع ىدن

Pages : 189-212

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2007-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hanefiler “muhalefet/red” konusunu kabul etmezken, İslâm hukukçuları, hükmü belirlenmemiş anlamına gelen “meskûtu anh” konusunu, ancak usulcülere göre kavramın anlamlarından olan “muvâfakat/kabul” ve “muhâlefet/red” konuları kapsamında tanımlamıştır. Dilbilimcilere göre ise anlamlar çeşitlidir. Onlar bu konuda farklı ayırımlarda bulundular. Bu ayırımlardan biri de “hakiki” ve “mecazî” anlamlardır. Bu makale, “meskûtu anh” kavramının lügavî önemini incelemeyi; onun, usulcüler ve dilbilimcilere göre manaya olan delaletini, çeşitlerini belirlemeyi ve ortaya çıkışlarını öğrenmeyi amaçlamaktadır. Buradan hareketle iki anlam arasındaki ilişkiyi; “meskûtu anh” kavramının hangi lügavî anlamlara bağlı olduğunu; usulcü ve dilciler arasında kavrama dair benzer ve farklı yönleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Makale, aynı şekilde modern edebiyat eleştirisi bağlamında “meskûtu anh” kavramının sınırını çizmeyi, onun “beyâdât”, “ferâgât”, “huzur”. “gıyâb” gibi diğer kavramlarla ilişkisini tanımlamayı ve onun fıkıh ilmindeki “meskûtu anh” kavramıyla bir uygunluk arz ettiğini araştırmayı hedeflemektedir. Bu makalenin ulaştığı bazı sonuçlar ise şunlardır: Meskûtu anh’ın anlamı mecazî bir anlamdır ve mecaz, ondan daha kapsamlı olmasına rağmen meskûtu anh, lügavî mecazın çeşitlerinden biri sayılır. Bu itibarla meskûtu anh ile bağlantılı olan “muvâfakat” kavramı hakkında, bazı usulcülere göre lafzî, diğerlerine göre ise kıyasî ya da mecazîdir diye bir sonuç çıkarılabilir. Bu sonuç ise birçok dilbilimciye göre delaletin lafzî; diğerlerine göre de kıyasa dayalı delaletin, mecazî olduğu görüşüyle uyuşmaktadır. Bunun nedeni, belki de kavramların çeşitliliğine; usulcülerin ise dilbilimcilerin meskûtu anh anlamlarına ilişkin ıstılahlarına itimat etmemelerine dayanmaktadır. Mecaz kavramı da aynı dönemde, yani hicri ikinci asrın sonu ve üçüncü asrın başında ortaya çıkmıştır. Yine bu çalışmamızda, modern eleştirel edebiyattaki meskûtu anh kavramı ile fıkıhtaki meskûtu anh kavramının, anlam bağlamında birbirine yakın olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Meskûtu anh, Usulcülere göre anlam, Belagatçilere göre anlam, Mecaz, Kıyas