Şîa Mezhebinin Kur’an Anlayışı

Authors : Hüseyin ÇELİK

Pages : 1-28

Doi:10.54958/iiad.1242789

View : 26 | Download : 27

Publication Date : 2023-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Şîa mezhebinin ortaya çıkışı ve temel düşünce yapısı siyasî içeriklidir. Hz. Peygamber’in vefatından hemen sonra başlayan “halifenin kim olacağı” sorunu giderek büyümüş ve farklı siyasî-dinî düşüncelerin oluşmasına zemin hazırlamıştı. Siyasî alanda başlayan tartışmalar dinî zemine kaymış ve farklı dinî-siyasî gruplar ortaya çıkmıştı. Şîa’nın Kur’an’a yaklaşımı da siyasi olmuştur. Kur’an anlayışları, siyasi görüşlerinin gölgesinde kalmıştır. Önce kendi siyasi düşüncelerine göre inanç esasları oluşturmuş, daha sonra da bu inanç esaslarına göre Kur’an’ı açıklamaya çalışmışlardır. Şîa’nın Kur’an’a yaklaşımlarını tek bir şekilde değerlendirmek mümkün değildir. Diğer siyasî mezheplerde olduğu gibi Şîa mezhebinde de zaman içerisinde bazı değişiklikler yaşanmıştır. İlk dönem Şîa düşüncesi ile sonraki dönemi birbirinden farklılıklar göstermektedir. Şîa’ya göre Kur’an’ın her âyeti anlaşılma bakımından aynı seviyede olmayıp kendi arasında dörde ayrılır. Kur’an’da yer alan bazı bilgiler sadece Allah’a aittir. Ondan başka kimse onları bilemez. Bazı bilgileri Arapça bilen herkes bilebilir. Bunları bilmek için Arapça bilmek yeterlidir. Bazı bilgiler Kur’an’da mücmel olarak bulunurlar. Bunları bilmek için sadece Arapça bilmek yeterli değildir. Bazı bilgileri ise sadece Hz. Peygamber ve imamlar bilir. Şîa’nın içerisinde Kur’an’ın değiştirildiğine inananlar olduğu gibi bunu kabul etmeyenler de bulunmaktadır. Tahrifin varlığını kabul edenler bilhassa da Ehl-i Beyt hakkında birçok ayetin Kur’an’dan çıkarıldığına inanırlar. Şîa men-supları arasında Kur’an’ın bizzat Hz. Peygamber hayatta iken toplatılarak bir kitap haline getirildiğine inanalar olduğu gibi bunun Hz. Peygamberin vefatından sonra yapıldığını kabul edenler de bulunmaktadır. Her ayetin bir zahiri bir de batıni manası olduğunu kabul ederler. Önemli olan ise batınî manalardır. Bunu da sadece imamlar bilebilir. Kendi görüşlerine uyan âyetleri muhkem kabul ederlerken diğerlerini de müteşabih olarak kabul etmiş-lerdir. Onlara göre tüm kıraatlar ictihad mahsulüdür.
Keywords : Şîa, Mezhep, İmam, Kuran, Masumiyet, Hilâfet