Tasavvufun Doğuşundaki Tarihi Arka Plan

Authors : Eyüp Ince

Pages : 1-18

Doi:10.54958/iiad.1325971

View : 124 | Download : 108

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvuf tarihi, zühd, tasavvuf ve tarikatlar olmak üzere üç kısımda ele alınmakta-dır. Zühd dönemi, asr-ı saadetten itibaren tâbiîn ve tebe-i tâbiîn devrini kapsayan hicrî ilk iki asırlık zaman dilimidir. Tasavvuf dönemi, zühd döneminin tamamlandı-ğı hicrî üçüncü asırdan başlayarak tasavvufî terbiyenin sistemleşmiş hali olan tari-katların ortaya çıktığı hicrî altıncı asra kadar devam eden dönemdir. Tarikatlar dönemi ise tasavvufî kurumların en güçlüsü olan tarikatların zuhur ederek toplumun bir parçası haline geldiği hicrî altıncı asırdan başlayarak tasavvufî eserlerin verildi-ği günümüze kadar olan dönemdir. Dolayısıyla bu çalışmada tasavvuf ilminin daha çok zühd döneminde meydana gelen Cemel vak’ası, Sıffin savaşı, Hakem olayı, Kerbela olayı, Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi, Tevvâbîn (Bekkâîn) hareketi gibi tarihi olaylar tasavvufî açıdan yorumlanarak ele alındı. Böylece zikredilen bu tarihi olayların tasavvufun ilk doğuşunda ne gibi roller oynadığı ortaya konulmaya çalışıldı. Zira tasavvufun bazı açılardan eleştirilmesinin temel sebebi özelikle tasavvuf tarihindeki zühd döneminin hem tasavvufî hem tarihi açıdan ele alınarak tam manasıyla idrak edilmemesidir. Bu açıdan zühd döneminde meydana gelen tarihi unsurların ortaya konulması tasavvuf ilminin anlaşılmasında önemli katkılar sağlayacaktır. Çalışma neticesinde ise zühd döneminin temel çıkış noktasının aşırı dünyevileşme ve buna bağlı olarak Müslümanların dini değerlerinden uzaklaşması olduğu görülmüştür. Ayrıca başta zühd sonrasında ise tasavvuf olarak isimlendirilen bu ilmin tamamen masumca bir hareket olduğu ve zamanla farklı mutasavvıfların kuşatıcı fikir ve dü-şünceleriyle çığ gibi büyüdüğü anlaşılmıştır. Bütün bunların yanı sıra tasavvuf il-mindeki dünyadan yüz çevirme, havf, haşyet, gözyaşı, ümit, sabır, vera, rıza, tevek-kül, şükür, kanaat, takva gibi önemli kavramların farklı boyutta yeniden anlam kazanmasının zühd döneminde meydana gelen acı olayların neticesi olduğu net bir şekilde görülmüştür.
Keywords : Taasavvuf, Zühd, Cemel vakası, Sıffîn savaşı, Hakem olayı, Kerbela olayı