Solaris Film Afişinde Yer Alan Kültürel Kodların Göstergebilimsel Analizi

Authors : Can Murat Demir

Pages : 340-351

Doi:10.17336/igusbd.1174013

View : 107 | Download : 96

Publication Date : 2024-05-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Kültür kavramı geniş bir perspektifte ele alındığında görülecektir ki o sadece yazılı ya da sözlü ürünlerden mütevellit değildir. Kültürün tevarüs edip saklanmasında -sözlü ya da yazılı gelenek dışında- başka üretimler de dikkat çekmektedir. Bu ürünlerden en önemlisi görsel nesnedir. İnsanlığın gelişim aşamalarını sadece yazılı ya da birtakım sözsel aktarımlara dayandırmak hem kültürün içeriksel derinliğine haksızlık etmek hem de uygarlık tarihini eksik okumak anlamına gelecektir. Görsel ürünlerin toplumsal hafızada önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir: özellikle eski çağlardan günümüze kadar ulaşmış “mağara resimleri” bu duruma iyi bir örnektir. Bu bağlamda görsel nesneler, kültürün sürdürülebilir olmasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Görsel nesnelerin faaliyet alanları ya da yetenekleri üç başlıkla izah edilebilir: İfade Etme, Anlamlandırma ve Haber Verme. İfade Etme, insan varlığının kaçınılmaz bir veçhesidir, iletişimin de ana temasını oluşturan ifade etme insan için elzem bir ihtiyaçtır. Anlamlandırma ise insanın merak duygusundan feyz alır, kültürün ve uygarlığın en önemli aşamasını temsil etmektedir. Haber verme, vicdani bir yükümlülüğün parçası olarak karşımıza çıksa da Tarih biliminin Kültür fenomeniyle buluştuğu önemli bir alanı işgal etmektedir. Bu faaliyet alanlarının toplandığı ve kodlandığı bir mecra olan Afiş, bu çalışmanın ana mecrasına işaret etmektedir. Dolayısıyla afiş, tüm yeteneklerinin ötesinde kültürel bir nesne olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, Rus yönetmen Andrey Arsenyeviç Tarkovski’nin Solaris (1972) filmine ait afişte yer alan görsel ve dilsel kodların hangi göstergeler üzerinden nasıl temsil edildiği Roland Barthes tarafından geliştirilen göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle analiz edilmeye çalışılacaktır. İncelemede afişin anlam katmanlarının iki farklı düzeyine değinilip düzanlam ve yananlam boyutları ele alınacaktır. Düzanlam, afişte yer alan evrensel ve nesnel değerleri içermekte, yananlam ise öznel ve kültürel değerlerin ön planda tutulduğu çözümleme düzeyidir. İkinci aşamada afişin çözümlemesinden elde edilen bulgularla genel bir değerlendirme yapılarak afişte yer alan kültürel kodlara değinilecektir.
Keywords : Film Afişi, Göstergebilim, Kültür, Solaris, İmge