Sirotik hastalarda adrenal yetmezlik prevalansı ve tanıda tükürük kortizolünün yeri

Authors : Filiz ARAZ, Birol ÖZER, Barış SOYDAŞ, Ender SERİN

Pages : 45-53

View : 16 | Download : 16

Publication Date : 2012-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş ve Amaç: Stabil sirotik hastalarda, total kortizol ve tükürük kortizolüne göre adrenal yetmezlik prevalansının belirlenmesi ve tanıda bu kriterlerin uyumunun araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 110 hasta ve 30 sağlıklı kontrol alındı. Hasta ve kontrollerin bazal tam kan sayımı, albümin, bilirubin, protrombin zamanı, total kortizol, tükürük kortizolü, kortizol bağlayacı globülin değerleri ölçüldü. Serbest kortizolleri Coolens formülü ile hesaplandı. Hastaların 250 mg synacten uygulanması sonrası, 1. saatte total ve tükürük kortizolü ölçülüp, serbest kortizol düzeyleri hesaplandı. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 62.1±11.4 yıl olup, 54’ü (%49.1) erkek idi. Ortalama Child skoru 7.2±2.3 olup, 56’sı (%50.9) Child A, 32’si (%29.1) Child B ve 22’si (%20) Child C idi. Total kortizole göre 23 (%20.9), serbest kortizole göre ise 17 hastada (%15.5) adrenal yetmezlik saptandı. Yirmidört hasta (%21.8) tükürük kortizolü için tanı kriterlerinden en az birini sağladı. Bazal tükürük kortizolü < 1.81 ng/ml olup, ACTH sonrası yeterli tükürük kortizol artışı sağlayamayanlar ile tükürük kortizolü 1.saat < 4.96 ng/ml ve delta < 3 ng/ml olanlar gerçek adrenal yetmezlik için daha yüksek olasılıklı olup, hastaların %12.7’sini oluşturmuştur. Tükürük ve total kortizol kriterlerinin uyumu zayıf saptandı (kappa: 0.161). Bazal total kortizol, bazal tükürük kortizolü (r:0.502, p < 0.0001) ve serbest kortizol ile (r:0.579, p < 0.0001) orta derecede pozitif korelasyon gösterdi. Bazal tükrük kortizolü ve serbest kortizol arasında ise güçlü korelasyonu saptandı (r: 0.706, p < 0.0001). Sonuç: Siroz hastalarında, total kortizole göre adrenal yetmezlik, serbest ve tükürük kortizolüne kıyasla daha yüksek saptanmıştır. Tükürük kortizolü serbest kortizol ile güçlü korelasyon göstermesi nedeniyle, sirotik hastalarda adrenal yetmezlik tanısı için uygun bir seçenek olabilir.
Keywords : Siroz, adrenal yetmezlik, tükürük kortizolü