Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığında histolojik progresyon ile klinik ve laboratuvar parametrelerin ilişkisi

Authors : Nalan ÜNAL, Funda YILMAZ, Ulus AKARCA, Deniz NART, Galip ERSÖZ, Zeki KARASU, Ömer ÖZÜTEMİZ, Fulya GÜNŞAR

Pages : 63-74

Doi:10.17941/agd.799535

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2020-10-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş ve Amaç: Nonalkolik steatohepatit nonalkolik yağlı karaciğer hastalığının ilerleyici bir formudur. Nonalkolik steatohepatit, zamanla siroz ve hepatosellüler karsinomaya sebep olabilir. Bu çalışmada nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı tanılı olgularda zamanla karaciğer histolojisindeki değişikliklerin araştırılması ve histolojik progresyonla ilişkli klinik ve laboratuvar değişkenlerin saptanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 1994-2009 yılları arasında hepatoloji veri tabanına kayıtlı toplam 783 nonalkolik yağlı karaciğer hastalıklı olgu retrospektif olarak tarandı. En az 2 yıl arayla yapılan 2 karaciğer biyopsisi olan 29 hasta çalışmaya alındı. Vücut kitle indeksi, glukoz intoleransı veya diyabetes mellitus varlığı, karaciğer fonksiyon testi dahil biyokimyasal parametreler kaydedildi. Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı aktivite skoru steatoz, lobüler inflamasyon ve hepatosellüler balonlaşma skorlarının toplamı ile hesaplandı. Fibroz skorları ayrı rapor edildi. Bulgular: Ortalama yaş 45.2±11 yıl, olguların 17’si (%58.6) erkekti. Başvuruda ortalama vücut kitle indeksi 29.5±4 kg/m2, 15'i (%51.7) fazla kilolu, 12'si (%41.4) obezdi. Toplam 11’inde (%37.9) diyabetes mellitus, 6’sında (%20.7) glukoz intoleransı vardı. Aspartat aminotransferaz düzeyi ortalama 51±36 IU/ml, alanin aminotransferaz düzeyi ortalama 79±50 IU/ml, albümin ortalama 4.5±0.4 gr/dL, trigliserit ortalama 197±106 mg/dL saptandı. Hastaların 14'ünde (%48.3) “nonalkolik steatohepatit” ve 6’sında (%20.6) basit steatoz vardı. Egzersiz ve diyet önerisiyle kontrol biyopsi için medyan takip aralığı 4.8 yıl (2-9 yıl) saptandı. Kontrol biyopsi anında vücut kitle indeksi ortalama 29.6±4 kg/m2, aspartat aminotransferaz ortalama 38.8±14 IU/ml, alanin aminotransferaz ortalama 59.2±32 IU/ml, 13’ünde (%44.8) diyabetes mellitus ve 7’sinde (%24.1) glukoz intoleransı saptandı. İkinci karaciğer biyopsilerinde nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı aktivite skoru; 9 (%31) hastada ilerlemiş, 17’sinde (%58.6) gerilemiş, 3’ünde (%10.3) aynı bulundu. Fibrozis skorunda ise 6 (%20.1) hastada ilerleme, 3 (%10.3) hastada ise iyileşme görüldü. Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı aktivite skoru ilerlemesiyle başlangıç yaşı arasında negatif, başlangıç vücut kitle indeksi ile pozitif korelasyon saptandı, sırasıyla (r=-0.370, p=0.047 ve r=0.485, p=0.007). Fibrozis skoru ilerlemesiyle, başlangıç yaşı arasında negatif, başlangıç vücut kitle indeksi ile pozitif ve kontrol biyopsileri anındaki aspartat aminotransferaz düzeyiyle pozitif korelasyon saptandı, sırasıyla (r=-0.503 p=0.005; r=0.382 p=0.04 ve r=0.546 p=0.007). Sonuç: Basit yağlanma yaşla ve yüksek vücut kitle indeksi ile ilişkili olarak nonalkolik steatohepatite progrese olabilir. Genç yaştakiler, yüksek vücut kitle indeksi ve aspartat aminotransferaz düzeyinde yükseklik olanlar fibrozis progresyonu açısından daha riskli bulunmuştur.
Keywords : Nonalkolik karaciğer yağlanması, nonalkolik steatohepatit, karaciğer histolojisi, nonalkolik karaciğer yağlanma aktivite skoru, fibrosiz