Egemen Kültür Gölgesinde Kadın: Iran Islam Devrimi Sonrasında Iran’da Kadın Olmak

Authors : Selim ÇAKIR

Pages : 49-83

Doi:10.26650/iukad.2022.1115563

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihin çeşitli dönemlerinde birçok medeniyet çeşitli nedenlerden dolayı kadına farklı farklı roller yüklemiştir. Bunlar, gelenekler, ataerkil toplum yapısı, dini inançlar, örfler ve âdetler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazı toplumlar kadını bereket, huzur ve mutluluk olarak simgelemişlerdir. Bazı toplumlar ise kadını baştan çıkartıcı olarak görmüşlerdir. Örneğin eski Yunan kültüründe kadınlar akılsız olarak nitelendirilmiştir. Kilise ve aristokrasinin egemen olduğu ortaçağ toplumlarında kadının toplumsal alanın dışında tutulduğunu ve evle sınırlandırıldığını görebiliriz. Yahudilik diğer dini inançlara göre kadına karşı tutumu daha katı olmuştur. İlk Hristiyanlıkta ise kadınlar sessizliği, iffeti ve yardımseverliği temsil etmişlerdir. Değişen koşullar içerisinde Hristiyanlığa ait bazı metinlerde erkeği yücelten ifadelere rastlamak mümkündür. Kimileri İslam’ dininin kadını yücelttiğini söylerken, kimileri ise erkeği üstün tuttuğunu söylemiştir. Benzer tartışma yıllardır İran’da da yaşanmaktadır. İran İslam Devrimi ile birlikte birçok sosyal alanda kadınlarla ilgili kökten değişikliğe gidilmiştir. Özellikle zorunlu başörtüsü konusu bugün bile ciddi sorunlara yol açmaktadır. Getirilen kurallara karşı çıkanlar ise bu durumun cinsiyet eşitsizliğine yol açtığını söylemişlerdir. Devrim sonrası dönemin koşullarına ve değişen liderlere göre bazı katı kurallar esnetilmiştir. Ancak zaman zaman ülkede halk ve polis arasında ciddi çatışmalar yaşanmaktadır. Kadın olgusu sorunsalını ortaya çıkaran faktörler tarihsel süreç içerisinde ortaya koyulmuş ve irdelenmiştir. İkinci aşamada ise İran İslam Devrimi’nden sonra rejimin kadınlara yönelik politikalarının arkasındaki faktörler belirtilmiş, kadınların bu politikalara karşı tutum ve davranışları irdelenmiştir. Bu konunun bugün bile İran’da ciddi tartışmalara ve hatta çatışmalara yol açması, konunun ne kadar önemli ve derin olduğunu ortaya koymaktadır.
Keywords : Kadın, Egemen Kültür, Ataerkil Toplum, İran İslam Devrimi, Özgürlük