Sevgili Arsız Ölüm ile Gece Dersleri’nde İktidar İlişkilerinin Direnme-İktidar İkiliğinde İzini Sürmek

Authors : Kevser Yildiz

Pages : 81-89

Doi:10.26650/iukad.2023.1342481

View : 91 | Download : 63

Publication Date : 2023-11-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Michel Foucault, iktidar ilişkilerinin direnme stratejilerini içerdiğini çünkü direnmenin ve iktidarın birbirlerine benzediklerini savunur. İktidarın ve direnenin birbirlerini yönetebilmek adına stratejilerini değiştirip geliştirdiğini ve bu değişip gelişen stratejilerin de özneleşme süreçlerini diğer bir ifadeyle kendini var etme süreçlerini meydana getirdiğini ifade eder. Çağdaş Türk Edebiyatı’nın üretken isimlerinden Latife Tekin de kitaplarında çoğunlukla kadın karakterlerinin kendilerini var etme mücadelesini yazmaktadır. Tekin, büyülü gerçekçilik anlatım tekniğini kullanıp anlatımın sınırlarını zorlayarak dışlanmış ve edilgen karakterlerden direnişçi karakterler yaratabilmektedir. Foucault’nun iktidar ilişkilerini direnme-iktidar ikiliğinde okumasından hareketle bu çalışma kapsamında Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm ile Gece Dersleri kitapları ele alınmıştır. Bu doğrultuda Sevgili Arsız Ölüm kitabında Dirmit’in, Gece Dersleri kitabında ise Gülfidan’ın özneleşme süreçlerine odaklanılabileceği görülmüştür. Direnme-iktidar ikiliğinde Dirmit ile Gülfidan’ı esas alarak sürülen iktidar ilişkilerinin izi aile ve sosyal çevre olmak üzere iki başlıkta sınıflandırılmıştır. Sürülen izle iki karakterin de aile başlığında direnme-iktidar ikiliğinde ilişki halinde olduğu esas karakterlerin anneleri olduğu görülmüştür. Fakat karakterlerin anne karakterleri ile direnme-iktidar ikiliğinde ilişki kuruyor olması ortaklık taşıyor olsa da anne iktidarlarına karşı sergiledikleri direnme stratejileri farklılık göstermektedir. Karakterlerin direnme stratejilerindeki bu farklılıklar özneleşme süreçlerindeki farklılıkları da beraberinde getirmektedir. Sosyal çevre başlığı da Dirmit için göç öncesi ve sonrası olmak üzere iki alt başlıkta ele alınırken Gülfidan için dâhil olduğu örgüt çerçevesinde yekpare olarak değerlendirilmiştir. İki örnekte de iktidarın direneni bir yerlere kapatma, dışlama, direneni yeniden isimlendirme stratejilerinin benzer olduğu görülürken direnenin de ses çıkarma, evden uzaklaşma eylemleri ile benzer direnme stratejileri sergilediği görülmüştür. Her iki karakterin özneleşme süreçleri kendine özgü olsa da billurlaşan direnme stratejisinin yazma eylemi olduğu ortaya çıkmıştır.
Keywords : Büyülü gerçekçilik, Latife Tekin, iktidar ilişkileri, direnme stratejileri, özneleşme