OSMANLI DEVLETİ’NİN ORTADOĞU’DA KÖLE TİCARETİNİ ENGELLEME ÇALIŞMALARI

Authors : Erdal Taşbaş

Pages : 119-157

Doi:10.17550/akademikincelemeler.352680

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2018-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlığın tarih sahnesine çıktığı zamandan beri var olduğu düşünülen kölelik, insanlığın medeni gelişmesine paralel bir gelişme göstermiştir. Değişen şartlar, özellikle ekonomik faaliyetlere dayalı üretim ilişkilerindeki gelişmeler, köleliği de şekillendirecektir. İlkçağlarda yalnızca tarımsal üretim işlerinde kullanılan köleler, daha sonraki dönemlerde birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Köleliğe dair tarih boyunca yaşanan gelişmeler her toplumda ve her medeniyette farklı bir seyir izlemiştir. Coğrafi bakımdan farklılıklar gösteren kölelik toplumsal değerler ve inanç sistemlerine göre şekillenmiştir. Aydınlanma Çağı olarak bilinen 18. yüzyıldan itibaren yaşanan bilimsel ve fikri gelişmeler, toplumların birçok kurumunu etkilediği gibi, kölelik kurumunda da değişikliğe neden olmuştur. Batıda gelişen çağdaş ve özgürlükçü fikir hareketleri 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’ne sirayet etmiş, devlet ve toplum hayatında önemli değişikliklere yol açmıştı. Özellikle Tanzimat döneminden itibaren Osmanlı Devleti, kölelik sisteminde çağdaş gelişmeleri takip etmiş ve topraklarında köleliğin yasaklanması için bazı önlemler almıştır. Bu önemlerin alındığı bölgelerden biri de Ortadoğu’dur. Çeşitli talimat ve fermanlarla bölgedeki köle ticaretini sona erdirmeye çalışan Osmanlı Devleti’nin girişimlerini içeren bu çalışma için arşiv vesikaları kullanılmıştır. Vesikalara göre Osmanlı coğrafyası açısından önemli bir köle ticaret bölgesi olan Ortadoğu’da, bu ticaretin yapılmasını engellemek için yoğun bir çaba verilmiştir. Ancak bu yoğun çabalara karşın Ortadoğu’da köle ticaretine tam olarak engel olunamadığı görülmektedir. 
Keywords : Osmanlı Devleti, Kölelik, Köle Ticareti, Köleliğin Yasaklanması, Ortadoğu