TÜRKİYE’NİN ANAYASAL DÖNEMLERİNDE SEÇME HAKKI

Authors : Murat Saltuk BİLGİLİ, Hasan Emir AKTAŞ

Pages : 266-285

Doi:10.33416/baybem.1297778

View : 45 | Download : 61

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Seçimlerin varlığı demokratik rejimler için yeterli değildir. Ancak seçimlerin olmadığı bir demokrasiden de söz edilemez. Bundan dolayı seçimlere dair uygulamalar siyasi gündemde daima önemli bir yer işgal etmiştir. Türkiye’de Kanun-i Esasi döneminden başlayarak günümüze kadar birçok farklı seçim uygulaması söz konusu olmuştur. Bu süreçte seçme hakkına ilişkin olarak da önemli gelişmeler yaşanmıştır. İlk başlarda sadece vergi veren erkeklerin sahip olduğu seçme hakkı, giderek evrensel düzeyde geçerli olan ilkeler çerçevesinde gelişmiştir. Bu çalışmada işte bu kapsamda ortaya çıkan dönüşüm, arka planda buna zemin hazırlayan temel faktörler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Diğer bir ifadeyle Türkiye’de anayasalar döneminde seçme hakkına ilişkin olarak yaşanan gelişmeler, anayasalar ve seçim kanunları çerçevesinde incelenmiştir. Henüz bir seçim kanunun mevcut olmadığı ilk Osmanlı parlamentosu seçimleriyle başlayan süreç, günümüzde evrensel olarak kabul edilen temel seçim ilkelerine doğru bir evrim geçirmiştir. Netice olarak serbest, genel, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm ve yargısal denetim ilkelerinin uygulandığı günümüz yasal düzenlemelerine giden bir gelişim seyri olduğu gözlenmiştir.
Keywords : seçim, oy, seçme hakkı, anayasa, seçim kanunu