Aktif Fayların Tanımlanmasında Jeomorfik Belirteçlerin Rolü: Balıkgöl Fay Zonu Örneği

Authors : Yahya ÖZTÜRK

Pages : 101-117

Doi:10.46453/jader.771204

View : 20 | Download : 8

Publication Date : 2020-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Aktif tektoniğin tanım ve yorumunda kullanılan araçlardan olan tektono-jeomorfik şekiller, topoğrafik peyzaj zenginliği sunmanın yanı sıra bölgesel tektonik süreçlerin aydınlatılması rolü de görebilmektedir. Bu şekiller, aktif fay zonlarında dislokasyonel hareketlerin topoğrafyaya yansımasına dair başlıca referans kaynakları arasındadır. Bu çalışma da Balıkgöl Fay Zonu tarafından denetlenen Balıkgöl ve yakın çevresindeki tektono-jeomorfik şekillere yönelik hazırlanmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Ağrı ve Iğdır illeri arasında yer alan Balıkgöl çevresinde, Balıkgölü Fayı’ndan dolayı birçok tektono-jeomorfik belirteç gelişmiştir. Ötelenmiş vadi, fay gölü, basınç sırtı, çizgisel uzamış sırt, sürgü sırtı, üçgen yüzey (façeta), asılı vadi, kesik başlı vadi, çek-ayır havza, fay dikliği, basamaklı dağ yamaçları, alüvyal fan, sıralı su kaynakları, kancalı vadi katılımları ve heyelanlar araştırma alanında görülen ve tektonizmaya ışık tutan başlıca yapılardır. Tüm bunların yanı sıra inceleme alanındaki tektonik süreçlere nicel olarak yaklaşma adına jeomorfometrik indisler uygulanmıştır. Drenaj havzası asimetrisi, havza şekli, transvers topoğrafik simetri, dağ önü kıvrımlılık gibi indislerle bölgedeki tektonik etki sayısal olarak doğrulanmaya çalışılmıştır. Neticede nitel ve nicel verilerden hareketle sahanın aktif bir tektonik alan olduğu anlaşılmıştır.
Keywords : Tektonik Jeomorfoloji, Fay tektoniği, Balıkgöl