İlk Dönem İslâmî İlimlerde Önemli Bir Merkez Tiflis

Authors : Ali İPEK

Pages : 73-93

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.334063

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2017-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Gürcistan ve buranın idare merkezi Tiflis, Hz. Osman döneminde (23-35/644-656) Habib b. Mesleme’nin başında bulunduğu Şam karargâhına bağlı İslâm ordusu tarafından barış yoluyla fethedilerek, hilâfet idaresine alındı. Tiflis,Müsülmanlar tarafından bir yandan ordugâh ordu karargâhı olarak kullanılırken diğer yandan bir bölgenin idare merkezi olmaya devam etmiştir. Habib b. Mesleme, bundan sonra sürdürdüğü fetih hareketleriyle bu ülkenin tamamına yakın bölümünü İslâm hâkimiyetine kattı (25-33/645-653). Gürcistan’da kurulan İslâm hâkimiyeti, öncelikle Müslümanların burada yerleşmelerinin önünü açtı. İslâm dininin Gürcüler arasında İslâmiyet’in yayılmaya başlamasıyla, Müslüman Araplarla Gürcüler arısnda hoş gövrüye dayalı bir hayat tesis edilmiştir. Bu ülke, İslâmî döneminde, siyaset ve ekonominin başını çektiği kültür faaliyetlerinde, medeniyet ürünlerinde zenginleşmenin kazanımına kavuştu.  Fetih sonrası Gürcistan’daki gelişmelerin önemli bir kısmının da ilmî faaliyetlerde seyrettiği görülmektedir.  Müslümanların en yoğun olarak yerleştiği yerlerden biri olan Tiflis, yine bu alandaki gelişmelerin de öncüsü olmu,  İslâmî ilimlerin tedrisi açısından zenginlik arz etmeye başlamıştı. Bu merkezdeki İslâmî ilimlerin temeli,  Kays b. Sa’d el-el-Ensarî, Abdurrahman b. Cez’ es-Sülemî gibi Sahabî, Tabiîn ve bunları takip eden ilk tabaka ilim erbabı tarafından atıldı. Tiflis’teki ilmî zenginliğin önemli bir kaynağını da, burada yerleşen Ehl-i Beyt’e mensup marifet ehlinin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Ehl-i Sünnet yolunun takip edildiği bu şehirde, Hadis ilminin tedrisi öne çıkıyordu. Tiflis’te Hadis İlmi tedrisinin öne çıktığı, İslâmî ilimlerin diğer alanları ve farklı bilim dallarında da , “Tiflisî” nisbesiyle meşhur çok sayıda ilim ehlinin yetiştiği görülmektedir.
Keywords : Tiflis, İslâm, İlim, Habib b Mesleme