Uygulamalı İslam (Harakani’nin İzinde Yunus’a Rehber Hoca Ahmet Yesevi Örneği)

Authors : Sırrı AKBABA

Pages : 65-84

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.372842

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı; günümüzde İslam’ın yanlış anlaşılmasının engellenmesi için Klasik Türk Mutasavvıflarından olan Hoca Ahmet Yesevi’nin eserleriyle bizlere sunduğu İslami yaşayışın nasıl olması gerektiğini günümüze kadar gelmiş olan az sayıdaki somut örnekleriyle ortaya koymaktır. Hoca Ahmet Yesevi, Türk gelenek, görenek, örf, adet, yaşantısı, kısaca Türk töresini İslam öğretileri içerisinde sentezlemiş ve yeni nesillere bu sentezin nasıl uygulanacağını da göstermiştir. Türkler manevi bir Gök Tanrı inancına sahip oldukları için yeni İslami inançlarındaki gökler kadar sonsuzluğun sahibi olan Allah(CC) inancını da yadırgamayarak kolaylıkla kabul etmişlerdir. Göçebe, hayvancılıkla uğraşan, tabiatla iç içe yaşayan Türk boyları yaşayışını doğal ortamda sürdürmesinin bir ürünü olarak doğayı bozmamayı inanç haline getirmişlerdir. Aynı inancı İslam’ın da sunmasından oldukça memnun kalmış olacaklarını tahmin etmek zor değildir. Türkler için İslami yaşayışı kolaylaştıran bu tarihi Töre birikimi Allah’ın(CC) daha önceden Türklere verdiği bir nimettir. Bu nimetin kıymeti; Buhara ve Semerkant’ı bilim merkezi haline getirenler, Ortaçağ’da dünyaya adalet getiren bir nizamın da var olduğunu insanlara gösterenler, kısacası gündelik yaşayışı ile herkesin memnun olduğu emin Müslümanlar tarafından bilindi. Hoca Ahmet Yesevi, Türk halkına kendi saf, arı, duru Türkçesiyle hitap ederken onun öz değerlerini ve bu değerlerden çıkışlı yaşantısını, İslam dininin sunduğu değer ve davranışlar ışığında açıklamıştır. Uhrevi yanı sonsuz olan İslam’ın yaşanmasını somutlaştırarak gündelik hayattan koparmamıştır. Hoca Ahmet Yesevi önce kendi uygulamaları olan Yesevilik sonra da Anadolu ve Rumeli’de yaygınlık kazanan Nakşibendilik ve Bektaşilik tarikatlarına olan katkısıyla;  Dünya hayatında yürürken nasıl yürünmesi gerektiğini göstermiştir. Bu bağlamda Hoca Ahmet Yesevi, maneviyatı sunarken “marifeti olmayanın kerameti olmaz” ifadesiyle insanlara ürün vermelerini tavsiye etmiştir. Bu tavsiyeler neticesinde onun yolu hangi tarikat ile izah edilirse edilsin asıl olan bizlere bir yöntem sunmuş olmasıdır. Bu yöntemde kanaatimize göre bireysel ve sosyal yaşantımızda Müslümanlığı hayattan koparmadan gündelik davranışlarımız içerisinde yaşamamızdır. Bu nedenle bu makalenin adının “Uygulamalı Müslümanlık” olmasını uygun bulduk.
Keywords : Klasik Türk İslam mutasavvıfları, Hoca Ahmet Yesevi, Uygulamalı İslam