Hz. Ömer’in Tahâret Konuları Bağlamında Müctehid İmamlara Etkisi

Authors : Bünyamin ÇALIK

Pages : 141-157

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.388589

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Ömer, İslam’ın mesajlarının duyurulması yolunda mücadele eden ve Hz. Peygamber’e en yakın olan sahabilerdendir. Risaletin altıncı yılında Müslüman olan Hz. Ömer’in, halife olarak siyasi başarıları yanında müçtehit olarak fıkıh ve fıkıh usulü ilimlerinde de çok önemli bir yeri vardır. O, bütün yönleriyle devleti teşkilatlandırmaya çalışırken, bu teşkilatlanmanın alt yapısını oluşturacak ilmî gelişmeyi de gerçekleştirebilmek için çaba sarf etmiştir. Nitekim fıkıh usulünün ilkelerinin Hz. Ömer ile belirginleşmeye başladığını söylemek mümkündür. Bunun yanında, fıkıh ilminin temellerini meydana getiren aslî kaidelerin oluşumunda da Hz. Ömer’in inkâr edilmez yerinin ve öneminin bulunduğu aşikârdır. Bunun böyle olduğunun en açık teyidi ise, Hz. Ömer’den sahih senetlerle rivayet olunan fıkhî hükümlerin sayısının binlerle ifade edilmesidir.  Hz. Ömer’in fakih yönü bu denli geniş ve kapsamlı olunca, konuyu genel mahiyette bile olsa, bir makalenin sınırları içinde ele almak mümkün değildir. Bu sebeple, ondan rivayet edilen görüşlerin alana katkısı bağlamında yapılan bu çalışmanın, tahâret konusuyla sınırlandırılması uygun görülmüştür. Dolayısıyla bu makalenin amacı, tahâret bahsinin şekillenmesinde Hz. Ömer’in müçtehit imamlara etkisinin tespit edilmesidir. Bu konunun seçilmesindeki en önemli etken, İslam hukukunun temel konularının ilkinin tahâret olmasıdır. Klasik fıkıh kaynaklarımızda ibadetler konusunun tahâret ile başlaması, toplumumuzun özellikle ilmihal literatürü sayesinde ilk ve sıklıkla bu meselelerin muhatabı olması bakımından da önem arz etmektedir. Bu makalede ibadet, sayısız nimetler bahşeden Yüce Allah’ı tazim amacı güden bir kulluk görevi olması yönüyle değerlendirilmiştir. Bu bakış açısından yola çıkılarak ibadetin, kul ile Allah arasındaki münasebetleri tanzim eden düsturlar manzumesi olduğu ifade edilmiştir. Bu manzumenin yapısı ise, kulun bütün bir yaşamını kapsayan, onun sözel, eylemsel ve hatta düşünsel bütün fiillerini içine alan mutlak ibadetlerle ve belli bir zamanda yapılan, tekrarlanabilen özel biçimleri olan nüsükten/ritüellerden oluşan mukayyet ibadetlerle şekillendirilmiştir. Konu bu denli önemli olunca, söz konusu manzumenin bir parçası olan tahâret konularında Hz. Ömer’in müçtehit imamlara katkısının önemi de kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.   
Keywords : Hz Ömer, İçtihat, İbadet, Tahâret, Abdest