BİYO-İKTİDAR VE SPARTA’DA HEGEMONİK BEDENİN İNŞASI

Authors : Defne Yılmazcan, Aydın Efe, Ahmet Gözlü

Pages : 1027-1045

Doi:10.56597/kausbed.1471975

View : 43 | Download : 28

Publication Date : 2024-12-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Sparta, Antik Yunan şehir-devletleri arasında özgün bir yere sahiptir. Askeri bir devlet olan Sparta’nın bu özgün karakteri Lykurgos’a atfedilmektedir. Efsanevi yasa koyucu (nomothetai: νομοτεται) Lykurgos, Sparta devletinin sosyo-politik yapısını sözlü yasalar ile oluşturmuş ve bu yasaları en katı biçimde uygulamıştır. Lykurgos’un yaratmış olduğu toplum ve birey inşasında; Spartalı bir yurttaşın yaşama hakkı başta olmak üzere bütün hayatı devlet tarafından tasarlanmıştır. Sparta devletinde yalnızca sağlıklı bir çocuğun yaşamasına izin verilmekteydi. Çünkü sağlıksız ve kusurlu bir beden hem kişinin kendisine hem de devlete yük olarak görülmekteydi. Yaşama hakkı tanınmış olan yani bedensel olarak sağlıklı ve kusursuz bir çocuk ise ancak devletin izlemiş olduğu politikalar yönünde bir yaşam sürebilirdi. Bu yaşamın ilk koşulu da agoge denilen eğitim sisteminden geçmesiydi. Agoge sisteminin temel amacı kişinin güçlü, düzgün ve atletik bir bedene sahip olmasıdır. Bu beden formunun oluşturulmasındaki temel motivasyon ise devletin özellikle iç tehditlere karşı güçlü ve savaşçı askerler yetiştirme politikasıdır. Sparta, coğrafi olarak doğal sınırlarla çevrelenmiş ve dolayısıyla dış tehditlerden uzak bir şehir olmasına rağmen savaşçı ruhuyla öne çıkmaktadır. Sparta’nın askeri bir devlet olmasının en önemli nedeni ise şüphesiz helot isyanlarıdır. Sparta devletinin kölesi olan helotlar oldukça kalabalık bir nüfusa sahipti ve dolayısıyla devlet tarafından sürekli olarak kontrol altında tutulması gerekmekteydi. Gerek helot isyanlarını önlemek, gerekse olası dış tehditlere karşı her daim hazırlıklı olmak üzere bir toplum inşa eden Sparta Yunan dünyasının en güçlü savaşçı bedenlerini yetiştirmiştir.
Keywords : Sparta, Lykurgos, Agoge, biyo-iktidar, hegemonik beden.