Evaluation of Quality of Life in Donors After Living Liver Transplantation

Authors : Gizem BAYAM, Gülseren PAMUK, Hilal AKSOY, Murat ZEYTUNLU, Kurtuluş ÖNGEL

Pages : 97-106

Doi:10.17517/ksutfd.983125

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2022-11-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Özet Amaç: Bu çalışmada, canlı karaciğer donörlerinin transplantasyon sonrası yaşam kalitelerinin değerlendirilerek, transplantasyonun donörlerin fiziksel, ruhsal ve psikososyal sağlıklarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Organ Nakli ve Araştırma Merkezi’nde 3 grupta çalışma yürütüldü. 2017 yılında opere olan 43 canlı karaciğer donörü ve 2007-2016 yılları arasındaki 43 canlı donörü çalışmaya katılmak üzere rastgele seçildi. Ayrıca topluluktan rastgele 43 kontrol örneği seçildi. Çalışma 01.02.2018-31.05.2018 tarihleri arasında tek görüşmeci tarafından telefon veya e-posta yoluyla gerçekleştirildi. Tüm katılımcılara araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik veri anketi, Kısa Form-36 (KF-36) ve Hastane Anksiyete-Depresyon Ölçeği (HADS) uygulandı. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 38.04±9.84 yıl olup, bu katılımcıların %48.1’i (n=62) kadındı. Donör ve kontrol grubu yaşam kaliteleri açısından değerlendirildiğinde fiziksel rol, enerji (canlılık) ve ruh sağlığı alt grupları arasında anlamlı fark bulunmadı. Ancak donörlerin fiziksel işlevsellik, emosyonel yön, sosyal işlevsellik, ağrı ve genel sağlık alt gruplarında daha iyi bir yaşam kalitesi vardı. Yaşam kalitesinin yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, ekonomik durum, iş kaybı, komorbidite veya ameliyat skarının varlığından etkilenmediği belirlendi. Sadece cinsel sorunlar ve donörün hayatını kaybetmesinin yaşam kalitesini olumsuz etkilediği gözlemlendi. Anksiyete ve depresyon açısından gruplar arasında anlamlı fark yoktu (p<0.05) Sonuç: Çalışmamızda donörlerin yaşam kalitesinin transplantasyondan olumsuz etkilenmediği belirlendi. Ancak nakil sonrası takiplerin gerektiği gibi yapılmadığı görüldü. Herhangi bir tıbbi gereksinim duymadan majör cerrahi geçiren canlı donörlerin fiziksel, ruhsal ve psikososyal sağlıklarını izleyen bağımsız birimlerin yanı sıra biyopsikososyal yaklaşımı benimseyen aile hekimliği disiplini ile yaşam kalitesinin takibi konusunda farkındalık artırılmalıdır.
Keywords : karaciğer nakli, canlı donörler, yaşam kalitesi