Bursa Özlüce-Aya Yorgi Kilisesi Hakkında Bir Değerlendirme ve Restitüsyon Önerisi

Authors : İlter Büyükdığan, Mehmet Fatih Aydın

Pages : 23-35

View : 45 | Download : 61

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bursa, Nilüfer İlçesi, Özlüce Mahallesi’nde yer alan Rum Ortodoks Kilisesi’nin, Osmanlı Arşiv materyallerinin verdiği bilgiler değerlendirildiğinde, 20.yüzyıl başlarında inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Bu belgelere göre, kilisenin ‘’Aya Yorgi Kilisesi’’ olarak adlandırılmış olması kuvvetle muhtemeldir. Yine Osmanlı Arşiv materyallerinde, yapının bulunduğu ve günümüzde ‘’Özlüce’’ olarak adlandırılan yerleşimin ‘’İnesi’’ adında bir köy olduğu ifade edilmektedir. Tanzimat sonrası dönemde inşa edilmiş olan Rum Ortodoks kiliselerinden biri olan Aya Yorgi Kilisesi, restorasyon adı altında önceki dönemlerde yapılan hatalı müdahaleler ve uzun süre bakımsız kalması nedeniyle harap hale gelmiştir. Kilise, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki mübadele sonrası camiye çevrilmiştir. 1980’lerin ortalarında, köyün merkezi bir yerine yeni bir cami inşa edildikten sonra, Aya Yorgi Kilisesi kullanım dışı kalmıştır. İlgili yerel yönetim tarafından 2008 yılında başlanan restorasyon çalışmaları 2009 yılında tamamlanmış ve yapı kültür evi fonksiyonuyla işlevlendirilerek kullanıma açılmıştır. Bir süre kültür evi olarak kullanılan yapı statik ve diğer problemler nedeniyle boşaltılmış, 2013 yılından sonra tekrar kullanım dışı kalmıştır. Yakın tarihte ise batı beden duvarı ve arkadlı dış narteks bölümünün tamamen yıkılması nedeniyle günümüzde harap durumdadır. Osmanlı dönemi Rum-Ortodoks Kiliseleri hakkında yapılan araştırmalar yetersiz kalmıştır. Arşiv belgelerine dayalı sınırlı sayıdaki araştırmada ise bilgi ve değerlendirmelerde eksiklikler bulunmaktadır. Bu makalede, arşiv materyallerinin verdiği bilgiler ve yapıdaki gözlem ve ölçüm çalışmaları çerçevesinde elde edilen mimarî ve tarihî bulgular ışığında, Aya Yorgi Kilisesi’nin restitüsyon önerisi anlatılmıştır. Çalışmanın, Aya Yorgi Kilisesinde önümüzdeki yıllar içinde yapılması muhtemel doğru restorasyon müdahalelerine temel oluşturması amaçlanmıştır. Ayrıca, az incelenmiş bir konuyla ilgili olarak literatürde eksik kalan önemli bir boşluğun doldurulması da çalışmanın en önemli amaçlarından biridir.
Keywords : Bursa, Rum Ortodoks Kiliseleri, Özlüce, İnesi, Aya Yorgi, Restitüsyon