MUHAFAZAKÂRLIK ve TOPLUMSAL CİNSİYET: İBRAHİM EFENDİ KONAĞI ROMANINDA KADIN ÖZNELLİĞİ

Authors : Betül BAYRAKTAR

Pages : 417-433

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Samiha Ayverdi’nin İbrahim Efendi Konağı adlı romanı muhafazakâr düşüncede kadının rolü kapsamında incelenmektedir. Bilindiği üzere muhafazakârlık bir doktrin olmamakla beraber gerek politikada gerek kültürel alanda belirli argümanları olan bir düşünce biçimidir. Muhafazakarlığın temel ilkeleri din ve tarihe bağlılık, aileye bağlılık, geleneğe bağlılık gibi hususlardır. Türkiye’de Tanzimat’la başlayan epistemolojik kopuştan sonra Cumhuriyet’in ilanı ile muhafazakarlık kendine has bir yol ile ilerler. Bu noktada Ayverdi’nin Türk düşünce geleneğinde muhafazakâr olarak addedildiği görülmektedir. Kendisi geleceğin inşasında geçmişin kültür ve sanatının korunmasının gerekli olduğuna inanır. Milli kültür ve tarihin önemini eserlerinde vurguladığı gibi yaptığı çalışmalarla da önemli katkılarda bulunur. Bu noktada bir kadın olarak böylesine aktif bir rol alan Ayverdi’nin eserlerinden İbrahim Efendi Konağı klasik bir Osmanlı ailesi ve yaşayışını konu edindiği için dikkat çekmektedir. Bu anlatıda kadın karakterlere biçilen roller muhafazakarlık kavramı kapsamında sorgulanmaktadır. Kadının eğitimi, evlilik ve kadın, kadının kamusal alandaki yeri, annelik ve çocuk bakımı gibi hususlar değerlendirilecektir. Böylece kadın öznelliğinin nasıl üretildiği ortaya konabilecek, muhafazakâr kadın rollerine yaklaşım sorgulanacaktır. Ayverdi’nin bu noktada ne kadar muhafazakâr olabileceği sorusuna eleştirel bir tavır ile yaklaşılacaktır.
Keywords : muhafazakârlık, kadın, toplumsal cinsiyet, Samiha Ayverdi, roman