Smyrna Antik Kenti Erken Roma Dönemi Bouleuterionu Mimarisi Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Hakan GÖNCÜ

Pages : 180-203

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :  Erken Roma Bouleuterionu Smyrna “Devlet Agorasının” kuzey batı köşesinde konumlanmaktadır. Yapı aynı alanda daha önce tespit edilmiş olan Hellenistik ve Geç Roma Dönemi meclis binalarının ardından bu iki dönem yapısı dışında alanda inşa edilmiş ayrı bir Bouleuterion binası olarak 2016 yılı kazı sezonu içerisinde keşfedilmiştir. Yapının en geç Smyrna Antik Kenti yapılaşma faaliyetleri içerisinde İÖ 1. yüzyılın sonlarına doğru Roma İmparatoru Augustus ya da Tiberius Dönemi içeresinde inşasının tamamlandığı ön görülmektedir. Bu dönemden sonra Smyrna Kent Meclisi’nin yerel toplantıları için tahsis edilen yapın özelliklerine çok da aykırı olmayan bir biçimde hitabet çalışmaları gibi başka amaçlara da hizmet ettiği anlaşılmaktadır. Antik kaynaklardan yapının İS 177/178 yılında Smyrna’da gerçekleşen büyük ölçekli bir depremle zarar gördüğü anlaşılmaktadır. Olasılıkla onarılamaz bir şekilde harap olan yapı bu süreçten sonra kullanımı sonlandırılarak işlevini de kaybetmiştir. Ardından bu yapıya ait başta mermer ve kireç taşından mimari elemanları olmak üzere birçok yapı taşı devşirilerek bu yapının hemen güneyinde konumlanan Geç Roma Bouleuterionu’nun inşasında kullanılmıştır. Yapıyla ilgili ilk araştırma ve tespit çalışmalarının ardından 2018 kazı sezonunda Bouleuterion’un kazısı büyük oranda tamamlanarak tüm yapı bölümleriyle birlikte gün ışığına çıkarılmıştır. Ön cephesinde giriş için tasarlanmış bir Portiko’nun varlığına dair kalıntılar da tespit edilen yapı bu bölümü hariç 36,25 x 22,5 metrelik bir alanı kaplamaktadır. Zemini isodomik teknikte örülmüş teras duvarları vasıtasıyla yükseltilmiş olan Bouleuterion dörtgen planlı bir cephe düzeni içerisinde Cavea’sı Klasik Yunan tiyatrolarını andırır bir formda inşa edilmiş yarım daire planlı bir Cavea’ya sahiptir.   Yapının Cavea alt yapısının düz bir arazide yamaç bulunmaksızın yapay bir dolgu uygulanarak inşa edildiği anlaşılmaktadır. Bu dolgunun üzerinde ise üç aşamalı bir düzen içerisinde tasarlanmış oturma basamakları yükselmekteydiler. Yapının arkeolojik belgeleme anlamında iyi korunmuş durumda olan diğer bölümü ise orkestrasıdır. Yarım daireden biraz fazla genişlikte 6,88 metre çapa sahip bu bölümde farklı renk ve damar dokularına sahip mermer plakalarla opus sectile teknikte bir döşemeye sahip olduğu görülmektedir.   Bu makalede arkeoloji dünyasının son yıllardaki keşiflerinden olan yapının güncel tespitler ışığında mimarisi, yapı bölümleri ve kullanım özelliklerine dair inceleme ve değerlendirmelere yer verilerek bilim dünyasına tanıtımı hedeflenmektedir.  
Keywords : Bouleuterion, Cavea, Opus Sectile, Kent Meclisi