Yunus Emre’nin Divanı’nda Bülbül Motifi

Authors : Cem TUNA

Pages : 24-38

Doi:10.47948/efad.1002419

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2022-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Yunus Emre Türk dili, Türk edebiyatı, Türk kültür tarihi ve Türk ruhunun en büyük, en güzel, en önde gelen değerlerinden biridir. Yunus Emre’nin şiirleri bugün bilinen iki eseri olarak ‘’Risâletü’n-Nushiyye ve Divan’’ da toplanmıştır. Divan, ilahi aşkı ve insan-ı kâmili konu edinen şiirlerin bulunduğu eseridir. Halk edebiyatı temsilcileri halkın içinden gelir ve halkın içinde yaşar. Şiirlerinde halk edebiyatı unsurlarını kullanırlar. Halk edebiyatı unsurları, kültür hayatının zeminini oluşturan olgular olup bir milletin zihnini ve hayal etme gücünü aktaran ortak edebi ürünlerdir. Yunus Emre’nin şiirlerde tespit edilen unsurlardan biri de bülbül motifidir. Bülbül, şakıyışları ile ağlayıp inleyen, durmadan sevgilisinin güzelliklerini anlatan, ona aşk sözleri söyleyen bir aşığın simgesidir. Bu çalışmada Yunus Emre Divanı’nda yer alan bülbül motifinin kullanış biçimleri incelenmiştir. Çalışmada Mustafa Tatçı tarafından hazırlanan 2014 yılında H Yayınları’nca yayınlanan “Yunus Emre Divan-ı İlahiyat”, Yusuf Yıldırım tarafından hazırlanan ve 2017 yılında Duru Bulgur Yayınlarından çıkarılan “Risâletü’n-Nushiyye ve Divân-ı Yûnus Emre Karaman Nüshası” temel alınmış, diğer eserlerden de yararlanılmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden dokuman incelemesine dayalıdır. “Yunus Emre Divan-ı İlahiyat”’ın içinde yer alan şiirler okunarak hangi şiirlerde bülbül adı geçmektedir ve bülbül motifi hangi biçimde yer almıştır? Hangi söz sanatları kullanılmıştır? Araştırma sorularına cevap aranmıştır. Bulgular ve sonuç olarak; bülbül motifi ile ilgili görülen dizeler bulgu olarak saptanmış, elde edilen bulgulara nitel veri analizlerinden içerik analizi uygulanmıştır. Bu amaçla toplanan veriler önce bülbül, sonra bülbül motifinin dost, Allah’ı zikir, Hakkı söyleme, canlılık, cenneti kazananlar, karga-bülbül, bülbül-gül olarak kavramsallaştırılmıştır ve yorumlanmıştır. Yunus Emre’nin şiirlerinde bülbül motifi; mecaz anlama dayalı, gerçek anlama dayalı ve söze dayalı söz sanatları olarak kullanılmıştır. Bülbül motifinin çeşitli yan anlamları olmakla birlikte genel anlamının; Yunus Emre’nin Allah aşkıyla yanıp inlemesi, O’na olan sevgisini dile getirmesi ve O’na kavuşmayı arzu etmesi olduğu belirtilebilir.
Keywords : Yunus Emre, Divan, Bülbül, Söz Sanatları, Değer