Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve Damatlarının Enderûn Hazinesi’ne Aktarılan Mallarının Değerlendirmesi

Authors : Saliha ÖNEN SARIERİKLİ, Gülser YARDIM

Pages : 1-16

Doi:10.47948/efad.1077442

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde Lale Devri (1718-1730) olarak adlandırılan döneme damgasını vurarak, on üç yıla yakın sadrazamlık yapan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve önemli görevlere getirdiği damatları; Kaptan Mustafa Paşa ile Kethûda Mehmet Paşa, 1730 yılında patlak veren Patrona Halil İsyanı sonucu katledilmiştir. Bu üç devlet adamının ölümü sonrasında malları devlet tarafından müsadere edilmiştir. Müsadere edilen eşyalardan bir kısmı ise devletin iç hazinesi vasfını taşıyan Enderûn Hazinesi’ne intikal etmiştir. Enderûn Hazinesi’ne teslim edilen eşyalar arasında dönem değerlendirmesi yapılması açısından fayda sağlayacak çok sayıda giyim-kuşam, mücevher, silah, kitap, ev içi döşemesi ve kişisel eşyalar mevcuttur. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve damatlarının Enderûn Hazinesi’ne teslim edilen malları, onların gündelik yaşamlarına dair izler taşıdığı gibi, Osmanlı devlet yapısında Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve damatları gibi üst rütbelerde bulunan devlet adamlarının ekonomik durumları konusunda da ipuçları vermektedir. Osmanlı devlet ricalinde, malları müsadere edilen devlet adamlarının Enderûn Hazinesi’ne teslim edilen eşyaları hakkındaki bilgiye, Enderûn Hazinesi defterlerinden ulaşılmaktadır. Bu makalede; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi’nden temin edilen D.00018.0002.00 numaralı, 1716/1731 tarihli Enderûn Hazinesi defterinden faydalanılmıştır. Çalışmada gerekli olan tespit ve değerlendirmeler için defterin transkripsiyonu ve dönem üzerine yapılan çalışmalardan istifade edilerek kavramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu bağlamda Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve damatlarının Enderûn Hazinesi’ne aktarılan malları ve bu malların muhtevası hususunda bilgi vermek suretiyle bir değerlendirme yapılmıştır.
Keywords : Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Kaptan Mustafa Paşa, Kethûda Mehmet Paşa, Enderûn Hazinesi