Kaşıkçı Ali Rıza Efendi`nin Kaside-i Münferice`ye Tahmisi

Authors : Murat AK, Rale Zehra CENGİZ

Pages : 267-282

Doi:10.47948/efad.1205073

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Kasîde-i Münferice, 433/1041 yılında Tunus’ta doğmuş şair, nahiv alimi ve fakih İbnü’n-Nahvî tarafından telif edilen Allah’a teslimiyeti ve bağlılığı anlatan, insana çektiği sıkıntıların ardından ferahlığın geleceğini öğütleyen bir man-zumedir. Bahsini ettiği konuların çekiciliği ve ortaya çıkış hikayesiyle dindar ve sufî çevrelerce benimsenen Kasîde-i Münferice, İslâm coğrafyalarında fazlasıyla beğenilmiş ve rağbet görmüştür. Dua mecmualarına giren manzume zaman-la acılarından ve sıkıntılarından kurtulmaya çalışan insanlar tarafından bir vird gibi okunmuştur. Birçok tercümesi ve şerhi bulunan kaside üzerine İslâm edebiyatlarında müstakil bir literatür ortaya çıkmış, tahmîs, tesbiʿ, taştîr, taklîd, muʿâraza ve tazmîn gibi nazım türleriyle üzerine çokça eser kaleme alınmıştır. Kasîde-i Münferice üzerine telif edilen Türkçe eserlerden biri de XIX. ve XX. yüzyıllarda Konya’da yaşamış Kaşıkçı Ali Rıza Efendi tarafından esere yapılan tahmistir. Ahlâk, itikad, tasavvuf, aşk, sosyal ve dinî konularda manzum ve mensur eserler telif eden Kaşıkçı Ali Rıza Efendi, son devir Osmanlı din alimi ve şairlerinden olup, Nakşî-Halidî tasavvuf çizgisinin temsilcilerindendir. Kaşıkçı Ali Rıza Efendi şiirlerinde Rızâî ve Rızâ mahlasını kullanmıştır. Kaşıkçı Ali Rıza Efendi ve Kasîde-i Münferice Tahmisi’nin konu edildiği bu makalede, önce Kaside-i Münferice üzerine telif edilen literatür ve bu literatür hakkında yapılan akade-mik çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Ardından Kaşıkçı Ali Rıza Efendi’nin hayatı ve eserleri aktarılmış, son olarak da Kasîde-i Münferice Tahmîs’i neşredilmiştir.
Keywords : Türk İslam Edebiyatı, Kaşıkçı Ali Rıza Efendi, İbnü\`n Nahvî, Kasîde i Münferice, Tahmis