Kırgızistan’da Yoksulluk ve Yoksulluk Çalışmaları

Authors : Ali ÜNAL

Pages : 81-108

Doi:10.47948/efad.1251076

View : 28 | Download : 28

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :1980’lerde sosyal, kültürel ve ekonomik değişimlerle birlikte ön plana çıkmaya başlayan yoksulluk olgusu ulusal hükümetler, çeşitli uluslararası kuruluşlar insert ignore into journalissuearticles values(Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler vb.); ve bazı sivil toplum kuruluşları tarafından daha detaylı bir şekilde araştırılmaya başlanmıştır. Özellikle Dünya Bankası, yaptığı yoksulluk çalışmaları ve yoksulluğa getirdiği tanımlarla belirleyici bir konuma sahip olmuştur. Dünya Bankası gibi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı insert ignore into journalissuearticles values(UNDP); da 1990’dan itibaren yaptığı çalışmalar ve yayınladığı raporlarla yoksulluk konusuyla yakından ilgilenmiş ve yoksullukla mücadelede bazı ulusal hükümetlerle işbirliği yaparak yoksulluğun azaltılması için ciddi çabalar sarf etmiştir. 1990’lı yıllarda akademik literatürde daha fazla yer bulmaya başlayan yoksulluk çalışmaları Kırgızistan’da Sovyetler Birliği döneminde mevcut olsa da sistematik olarak bağımsızlık sonrası 1996’lı yıllardan başlayarak yürütülmeye başlanmıştır. Sovyetler Birliği sonrası ülkede meydana gelen sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel değişimlerin bir yansıması olarak Kırgızistan, bağımsızlıktan bu yana yoksulluk olgusunu iyiden iyeye hisseden ülkeler arasında yer almaktadır. Kırgızistan’da yoksulluk analizi yöntemleri genel olarak parasal göstergeler insert ignore into journalissuearticles values(hanelerin parasal gelirleri ve gideri, asgari geçim, halkın yoksulluk düzeyi vs.);, parasal olmayan göstergeler insert ignore into journalissuearticles values(sağlık ve beslenme, çocuk yoksulluğu ve beslenmesi, eğitim yoksulluğu vs.); dahilinde Kırgız Cumhuriyeti ulusal çok boyutlu yoksulluk endeksi kapsamında insert ignore into journalissuearticles values(parasal yoksulluk, eğitim, gıda güvenliği, yaşam koşulları, sağlık); değerlendirilmektedir. 2004 yılından bu yana yoksulluğun ölçümünün resmî yöntemi olarak hanelerin tüketim harcamaları esas alınmaktadır. 2021 verilerine göre ülkede kişi başına aylık ortalama gelir 6 647,8 somdur insert ignore into journalissuearticles values(79,1$);. Dünya Bankasının 2018 yılındaki uluslararası yoksulluk sınırını günlük 3,2$ olarak hesaplanmıştır. Bu sınıflandırma hâliyle Kırgızistan’ın uluslararası yoksulluk sınırı altında yaşadığını göstermektedir. 2021 yılı verilerine göre ülkede 2 244 310 kişi yoksul, 407 118 kişi aşırı yoksul insert ignore into journalissuearticles values(6,0); kategorisindedir. Ülke geneli yoksulluk oranı %33,3 seviyesindedir. Göçmen işçilerin döviz transferleri hariç tutulduğunda, ülkedeki yoksulluk seviyesinin ortalama %33,3’ten %42,8’e çıkacağı belirtilmektedir. Günlük kilo kalori değeri 2240,2’dir. Bölgeler arası yoksulluk farkı fazla olmakla birlikte ülkenin başkenti Bişkek’te bu oran 35,8’lere kadar yükselmektedir. Son zamanlarda kent yoksulluğu yanı sıra çocuk yoksulluğu da belirgin olarak kendini göstermektedir. Bahsi geçen makalede, yoksulluk kavramı çerçevesinde yapılan çalışma ve araştırmaların genel seyri çizilerek bağımsızlıktan bu yana Kırgızistan’ın geçirmiş olduğu otuz yıllık toplumsal süreçler yoksulluk çalışmaları kapsamında ele alınırken Kırgızistan’daki yoksulluk hâlleri insert ignore into journalissuearticles values(yoksulluk düzeyi, cinsiyet ve çocuk yoksulluğu, kırsal ve köy yoksulluğu, kilo kalori ve ürün tüketimi vs.); istatiksel verilerin ışığında değerlendirilmektedir. Sonuç olarak bağımsızlık sonrası Kırgızistan’ın içinde bulunduğu yoksulluk sarmalının temelinde yaşadığı toplumsal olaylar, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik buhranların etkisinden bahsedilebilir.
Keywords : Kırgızistan, Yoksulluk çalışmaları, Yoksulluk sınırı, Yoksulluk düzeyi, Yoksulluk çeşitleri