ÇİN, MOĞOL VE SOVYET ÇEKİŞMESİ İÇERİSİNDE OSMAN BATUR’UN BAYTİK BOĞDA MÜCADELESİ

Authors : Tekin TUNCER, Fazilet Pınar KOCAOĞLU UYUR

Pages : 42-64

Doi:10.56448/ataddergi.1085144

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2022-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Rusya ve Çin arasında yıllarca istiklal mücadelesi vermiş olan Doğu Türkistan’da İli İhtilalinin hızla yayılması 15 Kasım 1944’te Alihan Töre başkanlığındaki Bağımsız Doğu Türkistan Cumhuriyetini de beraberinde getirmiştir. 1946 sonlarında Doğu Türkistan bir yandan Sovyet kontrolünde öte yandan Guo-Min-Dang kontrolünde ikiye ayrılmıştır. Cumhuriyet' in Sovyet güdümüne girmesi Osman Batur için tam bir hayal kırıklığı olmuştur. Hükümete karşı gösterdiği güvensizlik sebebiyle tüm görevlerinden alınan Osman Batur Baytik Boğda bölgesine çekilmek zorunda kalmıştır. Baytik Boğda bölgesi, Doğu Türkistan- Moğolistan sınırında bulunan stratejik bir bölgedir. Aslında bu bölge Moğolistan Halk Cumhuriyetinin Çin’den ayrılması sonucu önemli bir bölge haline gelmiştir. Osman Batur isminin dünyada yayılmaya başlaması mücadelesinin son yıllarında Baytik Boğda bölgesinde Moğollar ve Sovyetlerle verdiği mücadeleyle olmuştur. Osman Batur’un bu bölgedeki varlığı Moskova’nın Doğu Türkistan’daki çıkarları ve Moğolistan’ın sınır güvenliğini tehlikeye düşürmüştür. Çin ise bölgeyi kendi toprağı saydığı için bu mücadeleyi bir işgal olarak tanımlayıp karşı koymaya çalışsa da başarılı olamamıştır. Mücadele yalnızca Osman Batur ve Kazak halkının çabalarıyla sürmüştür.
Keywords : Baytik Boğda, Çin, Sovyet Rusya, moğol, Osman Batur