OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA DOĞANCILIK

Authors : Batuhan İsmail Kıran

Pages : 148-164

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihte küresel bir uğraş olarak karşımıza çıkan, temelleri Uzak Doğu Asya’da olan ve oradan da Orta Doğu’ya yayılmış olan doğancılık, birçok milletin tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Orta Çağ Avrupa’sında asaletin, gücün ve soyluluğun sembolü olan bu kuşlar, pek itibar görmüş ve ateşli silahlar yaygınlaşana kadar popülerliğini korumuşlardır. Birçok Türk devletinin saraylarında da rağbet gören doğancılık, Osmanlı İmparatorluğu’nda en gelişmiş şeklini barındırmaktaydı. Başkentte dört doğancı teşkilatı vardı ve bunlar besledikleri avcı kuşun adıyla anılırlardı. Bu teşkilatlar; Çakırcı Ocağı, Şahinci Ocağı, Atmacacı Ocağı ve Doğancı Koğuşu’ydu. Taşra’da ise bu teşkilatların farklı bölgelerde kuşçuları bulunurdu. Bu taşra doğancılarının başında da bir taşra doğancıbaşısı vardı. Taşradaki doğancılar üzerinde yetkili olan bu kişi, merkez ile taşra arasındaki iletişimin de kilit ismiydi. Merkezdeki doğancı ocaklarının neferleri ulufeli yani maaşlıydılar. Taşradakiler ise ya tımar tasarruf eder ya da çiftlik veya baştina işletirlerdi. Bu görevlerine karşılık da vergilerden muaf tutulurlardı. Bunlardan anlaşıldığı üzere Osmanlı doğancılığı hem ekonomik, hem idarî boyutları olan gelişmiş bir uğraştı. Bu çalışmada Osmanlı doğancılığının taşra ve merkez yapılanması hakkında bilgi verilecektir. Verilen bilgiler ışığında Osmanlı doğancılığının, lağvedildiği XIX. yüzyıla kadar olan zamanda edinmiş olduğu kıymetli konum da anlaşılabilecektir.
Keywords : Doğancılık, Çakırcı Ocağı, Şahinci Ocağı, Atmacacı Ocağı, Doğancı Koğuşu