İrevan Hanlığı’nın Nüfusu

Authors : İrade MEMMEDOVA

Pages : 25-57

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2017-05-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Azerbaycan’ın kadim topraklarından olan İrevan Hanlığı’nın nüfusunun incelenmesi, günümüzün siyasi ve sosyal jeo-politiği açısından önem taşımaktadır. Günümüzdeki Ermenistan Cumhuriyeti, kadim İrevan hanlığının toprakları üzerinde ikame etmekte olup, bu toprakların kendilerine ait olduğunu iddia etmektedirler. Ancak, başta seyahatnameler olmak üzere kaynaklar ve arşiv belgeleri, bu iddiaların asılsız olduğunu kanıtlamaktadır. İrevan Hanlığı’nı ziyaret etmiş olan seyyahlar, Azerbaycan Türklerinin bu bölgenin nüfusunun çoğunluğunu oluşturduğunu belirtmişlerdir.  İlgili çalışmada, İrevan Hanlığı’nın siyasi, sosyal, dini ve nüfus yapısı dönemin kaynaklarına dayanılarak incelenmeye çalışılmıştır. İrevan Hanlarının nüfus politikaları, diğer hanlıkların politikaları ile mukayeseli incelenerek,son derece başarılı nüfus politikası takip edildiği tespit edilmiştir. Bu başarılı politikalar sayesinde, hanlık hakimiyeti altındaki bölgelere, daha çok  nüfusun gelerek yerleştiği görülmektedir. Aynı zamanda Rus Çarlığının sömürge siyasetinin bir sonucu olarak, 1828 yılında Türkmençay ve 1829 yılında Edirne Antlaşmalarının müeyyideleri gereğince Kaçar Hanedanı yönetimindeki İran ve Osmanlı Devleti topraklarından İrevan Hanlığı’nın topraklarına Ermenileri toplu şekilde göç etmeye teşvik etmiş oldukları görülmektedir. Aynı zamanda, bu çalışmada Ermenilerin bölgede çoğunluk olabilmeleri için İrevan Hanlığı Türk ve Müslüman ahalisinin, baskı ve tehditle,komşu devletlere göç etmeye zorlanması da belgelerle ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : İrevan Hanlığı, Nüfus sayısı, Etnik içeriği, Göç ettirme, Nüfus politikası