Mu’attıla Düşüncesi ve Günümüze Yansımaları

Authors : İbrahim Halil ERDOĞAN

Pages : 25-47

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2019-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaratıcının sıfatlardan tecrit edilmesi anlamındaki mu’attıla düşüncesi İslâm’ın ikinci asrının ilk yarısında ortaya çıkmış ve Mu’tezile mensupları tarafından dile getirilen beş prensipten ‘tevhid’ ilkesi bağlamında savunulmuştur. Birçok felsefî/siyâsi ekol tarafından da dile getirilen ta’tîl meselesi sıfatlardan soyutlanmış bir Tanrı algısını beraberinde getirirken, özellikle kelam sıfatının bir tezahürü olan vahyin temsil ettiği Kur’ân’ın da mahluk olduğu iddiasına mesnet teşkil etmiştir. İlk zamanlarda tenzihî bir yöntem gibi tasavvur edilen ta’tîl meselesi Kur’ân’ın mahlûk olduğu iddiası ile birlikte siyasi bir krize dönüşmüş ve Hicrî üçüncü asırla birlikte Abbâsi devleti halifesi Me’mun tarafından bir devlet meselesi haline getirilmiştir. İslam tarihinde ‘mihne’ diye anılan olayların vukuuna sebep olan bu konu uzun yıllar İslam alimlerinin de gündemini meşgul etmiştir.
Keywords : Kelam, Uluhiyet, Muattıla, Mutezile, Oryantalizm