Hilafeti Çevreleyen Siyaset (18-19.Yüzyıl)

Authors : Turgut SUBAŞI, Mustafa ALBAŞ

Pages : 2112-2131

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hilafet kurumunun özellikle II. Abdülhamid döneminde dinî-siyasi açıdan işlevsel bir konuma geldiği bilinen bir gerçektir. Bu gerçekliğe dayanan anlayış, giderek hilafetin daha önceki tarihsel hüviyetine de taşınmış, bu yapılırken de reel siyasi konjonktürden bağımsız, salt dinî motivasyonla hareket eden bir halifelik algısı popüler hale getirilmiştir. Oysa bu algı, gerçekte zamanın şartlarına göre değişkenlik gösteren hilafet siyasetiyle uyuşmamaktadır. Bu çalışmada hilafetin Osmanlı Devleti açısından tarihsel süreçteki gelişimine değinilmekle beraber esas olarak Hint-Osmanlı-İngiliz ilişkileri bağlamında işlevselliği ele alınmış ve bu kurumun zamanın maddî-siyasi şartları çerçevesiyle kayıtlı/sınırlı bulunan tarihsel bir kurum olduğu ortaya konulmuştur. Tarihsel olarak bu inceleme, 18. yüzyılın başlarından 1857’deki Hint isyanına kadar geçen süredeki gelişmelere odaklanmıştır. Çalışmada yine halife-padişahların salt dinsel motivasyonla hareket etmediği, dönemin ve devletin maddi-siyasi koşullarına göre politika üretmek durumunda oldukları da konuyla ilişkili olarak incelenmiş ve çalışma dönemin literatür kaynaklarına göre ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Hilafet, siyaset, Osmanlı, İngiltere