Azerbaycan’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Devleti: Sâcoğulları (IX-X. Asır)

Authors : Mehmet Emin ŞEN

Pages : 134-163

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Abbâsîler yaklaşık 500 yıl süren hâkimiyetlerinin ilk yüzyıllarında oldukça geniş bir coğrafyaya yayılmışlar ve özellikle VIII. yüzyılda gerçekleştirdikleri fetih hareketleri ile Afrika’nın en uç noktalarına, Anadolu’nun ortalarına, Türkistan’ın Çin sınırlarına, Hazar Denizi’nin kuzey kısımlarına kadar ulaşmışlardır. Abbâsîlerin bu geniş bir coğrafyada merkezî otoriteyi tesis edebilmeleri VIII. yüzyıllarının bitiminde zorlaşmaya başlamıştır. IX. yüzyılının yarısından sonra artık Bağdat merkezine uzak noktalarda bulunan yerlerde yarı bağımsız veya bağımsız devletler kurulmaya başlamıştır. Bu devletlerin kurucuları Abbâsî halifelerince gönderilen valiler olmuşlardır. Afrika’da Tolunoğulları, İhşidler, Ağlebiler, İdrisiler, Fatımiler; Orta Asya’da Samaniler, Seffâriler, Büveyhiler; Kafkasya’da da bu makalenin konusu olan Sâcoğulları bunlardan bazılarıdır. Abbâsî halifelerince bir bölgenin idarî işlemlerini gerçekleştirmek üzere gönderilen bu valiler acaba nasıl bağımsızlık imkânı bulabilmekteydi? Söz konusu bu valiler kimdi? Bu makama gelmeden önce devlette ne gibi görevler üstlenmekteydi? Bu makalede, Sâcoğulları devletin bağımsızlığa giden serüveni ve tarihte oynadığı rolü hakkında bilgi verilecektir.
Keywords : Sâcoğulları, Muhammed b Sâc, Yusuf b Sâc