Göbekli Tepe (Maden-İnanç Bağlamında) Toprak Ana İnancı

Authors : Yusuf KILIÇ, Elvan ESER

Pages : 1985-2010

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kendisini var eden güç tarafından inanma güdüsüyle yaratılmış olan insan, bu güdünün tesiriyle yaratıcısını aramaya koyulmuştur. Varlık gününden bu güne değin devam eden bu arayış onu kutsala ulaştırmıştır. Lakin bu uzun ve sancılı yolculuk esnasında beşer, medet umduğu pek çok unsuru kendisine yaratıcı bilmiştir. Bu yanılgılı biliş onu defaten süreli ve suni tanrılara tapınmaya itmiştir. Nitekim o, doğası gereği pragmatiktir ve menfaatleri doğrultusunda hareket etmeyi yeğlemektedir. Bu bakış açısıyla yaşam yolunu şekillendiren insan doğayla girdiği çetin mücadele ortamında kendisine en çok yaşam hakkı tanıyan metalara tapınmaya başlamıştır. Bu doğrultuda insanoğlunun ilk tapındığı tanrının maden ya da maden kökenli olduğu düşünülmektedir. Dahası tanrısını var eden insan bir adım ötede tapındığı bu gücün kaynağını da sorgulamaya başlamıştır. Bu defa da madenlerin kökeni olarak gördüğü toprağı kutsallaştırmış ve onu tanrı boyutuna ulaştırmıştır. Bu serencam doğrultusunda insan çakmaktaşı ve kireçtaşı yönünden zengin bir plato üzerinde yer alan sahayı kutsamış, onu doğurgan bir tanrıçaya dönüştürmüş ve üzerine tapınaklar inşa ederek Göbekli Tepe tapınımını ortaya çıkarmıştır. Yorumlayıcı yaklaşım güdülerek ortaya koyulan bu çalışma ile maden yataklarının; Maden Tanrı’ya sonrasında Toprak Ana’ya ardılından Göbekli Tepe itikadına ve nihayetinde Bereket Tanrıçası’na evirilmesinin izleri takip edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Maden, Göbekli tepe, Toprak Ana