Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi Örneğinde Kazakistan’da Siyasî Baskı

Authors : Ercan ÇELEBİ, Begimbayeva ZHİBEK SAGİNBAEVNA

Pages : 1467-1488

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Rusya’da Çarlığın 1917 Bolşevik İhtilâli ile birlikte yıkılmasından sonra yeni Sovyet ideolojisi, halk kitlelerinin ve hatta bireylerin bütün hayatlarını kuşatan ve belirleyen, asıl, temel ve tek ideoloji oldu. Bütün Sovyet vatandaşlarından beklenen rejime itaat etmek ve Sovyet ideolojisine sahip çıkılmasıydı. Bununla birlikte Sovyet ideolojisi ile uzlaşamayan ve çatışanlar, halk düşmanı olarak görüldü. Sovyet Rusya’da rejimin ve ideolojinin korunması sorunu, siyasî baskıları artırdığı gibi, bir devlet terörünü de ortaya çıkardı. Özellikle Stalin dönemi rejimle çatışanların tutuklandığı, sürgün edildiği, kamplarda tutulduğu ve öldürüldüğü bir kızıl terör dönemi oldu. Bu durum Sovyetlerde düzenli ve özel hapishaneler, filtreleme ve esir kampları, işçi ıslâh kolonileri, özel yerleşimler ve bilimsel hapishanelerden oluşan bir Sovyet Gulag Sistemi’ni de beraberinde getirdi. Siyasî baskılara ayrıca aydınlar, bilim adamları ve bilimsel kuruluşlarda marûz kaldı. Bu çerçevede Aktöbe Bölgesi’ni tarihî, coğrafî, jeolojik ve sosyo-kültürel bakımlardan araştırmak amacıyla kurulmuş olan Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi ve onun üyeleri arasında bulunan Kudaybergen Kuanovich Zhubanov, Tel Bukpanuly Zhamanmurunov, Nikolai Alekseevich Kadochkin, Boris Vasilievich Tishkov, Gavriil Yemelyanovich Petryuk ve Salykh Ainabekov’da siyasî baskıya marûz kalanlar arasında yer aldı. Siyasî baskılar ve Sovyet terör devresi, Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Tarihi’nin de trajik bir dönemini oluşturdu. Bununla birlikte Kazakistan’ın 16 Aralık 1991’de bağımsızlığını kazanmasından sonra gerek bu kötü devrenin bıraktığı izleri hafızalardan silmek, gerekse siyasî baskı mağdurlarına itibarlarını iade etmek için önemli adımlar atıldı. Bu çalışmada 26 Mayıs 1926’da kurulan Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi’nin kuruluşu, faaliyetleri ve üyelerinin Stalin döneminde marûz kaldıkları siyasî baskılar ele alınmıştır.
Keywords : Kazakistan, Stalin Dönemi, Siyasi Baskı, Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi