Ortaçağ’da İran’da Farsça Tarih Yazım Geleneği

Authors : Esra DOĞAN TURAY

Pages : 1773-1801

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İran’da İslami dönem ardından kurulan devletlerin desteği ile gelişen Farsça yazım geleneği, Türk-İslam tarih ve coğrafyasına dair oldukça mühim eserler vücuda getirmiş, Farsça her geçen gün daha da gelişerek geniş coğrafyalarda kullanılan bir yazı dili halini almıştır. Sasani dönemindeki kültürel birikim ve tarih bilinciyle şekillenen Farsça yazım geleneği, İslam’la birlikte yeni bir boyut ve değer kazanmış, Ortaçağ tarih yazımında vazgeçilmez bir birikim oluşturmuştur. Ortaçağ tarihçileri arasında eserlerini Arapça olarak kaleme alan İranlılara değinen bu makale daha ziyade Selçuklulardan evvel başlayan Farsça tarih yazım geleneği ve müverrihlere yer vermektedir. Selçuklu döneminde oluşan eşsiz birikime değinen bu çalışma, çağın tarih yazımında zirve dönem olarak kabul edilen Moğol-İlhanlı dönemi müverrihleri ve ardından da Timurlu tarihçi ve eserlerini ele alır. Asıl itibarıyla ise bu kaynakların çokça bilinmeyen yönlerine işaret eder. Öte yandan son dönemlerde kaynaklara dair tespit edilen bilgilere ve eserlerin yenilenen baskılarına atıf yapar. Ortaçağ tarih yazımında müstesna bir yere sahip olan bu yekûn, birçok kültür ve medeniyete şahitliğiyle şüphesiz sayısız çalışmayı hak eder. Makale geleneğe dair muhtasar bir değerlendirmedir.
Keywords : Ortaçağ, İran, Farsça, Tarih yazıcılığı, Selçuklular, Moğollar, Timurlular