Orhun Yazıtlarında Halk Bilimi Unsurları

Authors : Emel CABACI

Pages : 1601-1621

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk bilimi, bir bölgede yaşayan halka ait gelenekleri, görenekleri, inançları, töreleri, edebiyatlarını inceleyerek derleyen, çözümleyen, yorumlayan bir bilim dalıdır. Halk bilimi ürünleri sözlü olarak yayılmış olsa da daha sonra yazılı bir şekilde aktarılmıştır. Türk kültürünü, Türk töresini aktaran Türk halk bilimi sahasının yazılı kaynakların başında Orhun yazıtları gelmektedir. Bu araştırma, Türk edebiyatının en eski metinleri olarak kabul edilen Orhun yazıtlarının halk bilimi unsurlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu süreçte veri toplama aracı Muharrem Ergin’in Orhun Abideleri adlı kitabındaki metinlerden yola çıkılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılarak elde edilen verilerin yorumlanmasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi kitabında yer verdiği yirmi beş maddeden oluşan halk bilimi konuları dâhilinde, Orhun yazıtlarında yer alan halk bilimi unsurları ortaya çıkarılmıştır. Üç büyük abidelerden oluşan Bilge Kağan, Kül Tigin, Tonyukuk yazıtında halk ekonomisi, halk hukuku, halk takvimi, halk sanatları ve zanaatları, halk inançları, halk edebiyatı, halk müziği, geçiş dönemleri, yerleşim- yerleşim türleri, taşıt ve taşıma teknikleri, ekonomi türleri, beslenme, mutfak, ölçme, tartma hesaplama biçimleri, töreler, adetler, gelenekler ve görenekler, kalıp hareketler, adlar olmak üzere halk biliminin unsurlarına ulaşılmıştır.
Keywords : Orhun yazıtları, halk bilimi, Bilge Kağan, Kül Tigin, Tonyukuk