Hurufat Defterlerine Göre XVIII. Yüzyılda Maraş Kazasındaki Vakıf Görevlilerinin Atanma ve Azil Durumlarının İncelenmesi

Authors : Ümmet SOYDEMİR

Pages : 500-535

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmamızda, 18. yüzyıl Maraş Kazasında toplumun önemli bir parçası sayılan vakıflardaki atanma ve azil durumları incelenmiştir. Osmanlı toplum hayatında, başta eğitim ve kültür hizmetleri olmak üzere toplumun faydasına olan hizmetlerin neredeyse tamamına yakının vakıflar tarafından yürütüldüğü yazılı kaynaklarda görülmektedir. Vakıflar; cami, mescit, medrese, zaviye gibi kurumlarda istihdam edilen çok sayıda görevli ile iktisadi hayatın önemli bir unsuru olmuştur. Osmanlı idarî ve iktisadı yapısında XVI. yüzyılın sonlarından itibaren meydana gelen değişimin diğer müesseseleri olduğu gibi vakıf müessesesini de olumsuz etkilediği görülmektedir. Bu durum XVIII. yüzyılda Maraş vakıflarında istihdam edilen görevlilerin atanma ve azil süreçlerindeki yazışmalardan da anlaşılacaktır. Araştırmada, vakıf görevlilerinin yanı sıra kâtip, muhzır gibi mahkeme üyelerinin, ahi babaların, müjdeci ve derbentçilerin de atama ve azillerinin kaydedildiği; Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde yer alan Hurufat Defterleri başta olmak üzere konuyla ilgili arşiv belgelerinden ve tetkik eserlerden istifade edilmiştir. Vakıf müessesesindeki bozulma ile görevlilerinin atanma ve azillerinin ilişkisinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada bilgisizlik, liyakatsizlik, görevin terki, zimmet, akıl hastalığı, kekemelik, hilebazlık, sarhoşluk, yalancılık, hatta eşkıyalık gibi gerekçelerle azledilen görevliler olduğu tespit edilmiştir
Keywords : Hurufat Defteri, Vakıf, Cihet, Vazife, Mütevelli