Azərbaycanın Bab Əl-Əbvab (Dərbənd) Şəhərinin Erkən Orta Əsrlər Tarixi Ərəbdilli Mənbələrdə

Authors : Şahlar Şərifov

Pages : 986-1003

View : 119 | Download : 179

Publication Date : 2023-09-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarixdə qədim dövlətlərdən hesab olunan Azərbaycanın, özü kimi şəhərlərinin də tarixi qədimdir. Azərbaycanın qədim şəhərlərdən biri də Bab əl-Əbvab şəhəridir. Tarixi və coğrafi mövqeyinə, iqtisadi əhəmiyyətinə görə Bab əl-Əbvab orta əsrlərdə Azərbaycanla yanaşı, Yaxın və Orta Şərqin də ən məşhur şəhərlərindən biri olmuşdur. Ərəbdilli müəlliflərindən əl-Bəlazuri, əl-İstəxri, əl-Yəqubi, ət-Təbəri, Əsəm əl-Kufi, İbn əl-Fəqih, İbn Xordadbeh, İbn Havqəl, əl-Müqəddəs və başqaları Bab əl-Əbvab haqqında ətraflı məlumat vermişlər. Ərəbdilli müəlliflərin verdikləri məlumatlardan aydın olur ki, şəhərdə bir çox məşhur alimlər yaşamışdır. Onlardan Həkim ibn İbrahim ibn Həkim Dərbəndi, Hilal ibn Harun ibn Məhəmməd Dərbəndi və Əbu Bəkr Məhəmməd Dərbəndini qeyd edə bilərik. Həmçinin mənbələrdə dərbəndli yazarların nisbəsinin "əl-Babi” kimi də yazıldığının şahidi oluruq. Ərəbdilli mənbələrdə Bab əl-Əbvab böyük, məhsuldar, hasarlarla əhatələnmiş, strateji baxımdan əhəmiyyətli bir şəhər kimi qeyd olunur.
Keywords : Azərbaycan, Bab əl Əbvab, Dərbənd, Arran, əl Zib, orta əsrlər, Raşidi xəlifəri, Əbdürrəhman ibn Rəbiə, Salman ibn Rəbiə, Məsləmə ibn Əbdülməlik