Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı Sonrasında Geri Çağrılma, Azil ve İstifa Süreçlerinin İstanbul Basınına Yansıması (Haziran -Temmuz 1919)

Authors : Mehmet Emin Elmacı

Pages : 2396-2425

View : 131 | Download : 192

Publication Date : 2024-09-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Milli Mücadele döneminin başlangıcı sayılan Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı sonrası gelişmeler, bugüne kadar birçok eserde anlatılmıştır. Dönemin basınında yaptığımız çalışmada, İstanbul Hükümeti ile ayrışması da gün gün basında yer almıştır. Paşa’nın Samsun’a varışı gazetelerde verilmesine rağmen işgallere karşı halkı direniş için örgütlemeye başlaması ve Havza’daki direniş mitingi süreçleri basında kısa bir süre sessizliğe neden olmuştur. 11 Haziran 1919’dan itibaren nedeni belirtilmese bile Mustafa Kemal Paşa’nın geri çağrılma haberleri gazetelerde verilmeye başlanmıştı. Harbiye Nezareti’nin geri çağırma kararını tebliğ etmemesi süreci uzatmış ve gazetelerin de farklı haberler vermesine yol açmıştı. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının aldığı Amasya Genelgesi kararları ise İngilizlerin de tepkisi ile İstanbul’un Mustafa Kemal Paşa’yı görevden almasına neden olmuştur. Basında yine nedenleri belirtmeden sade bir şekilde Mustafa Kemal Paşa ön plana çıkartılmış ve görevden alındığı bilgisi verilmişti. Erzurum Kongresi sürecinde ise istifası gerçekleşmiş ve bu da aynı sadelikte haberleştirilmişti. Yayımlanmış belgeler takip edildiğinde İstanbul basını, birkaç gün aradan sonra bu önemli gelişmeleri sayfalarında yer vermişti. Gazeteler, bu haberleri verirken Anadolu’ya ve Mustafa Kemal Paşa’ya bakış açılarını da ortaya koymuştu. 1919’un Haziran ve Temmuz aylarını içeren iki ay gibi kısa sürede basının büyük çoğunluğu, geri çağrılma, azil ve istifa haberlerini çok sade bir şekilde verirken Sabah, Alemdar ve Türkçe İstanbul gibi muhalif gazeteler ise olumsuz yorumlarıyla birlikte haberleştirmişlerdi.
Keywords : Milli Mücadele, Atatürk, Damat Ferit Paşa