Film karakterleri incelemelerinde Psikanalizin bir yöntem olarak kullanımı: Sibel Filmi Örneği

Authors : Tuğba Elmacı, Gülseren Dinvar Pekşen, Tolga Barman

Pages : 368-374

Doi:10.35365/ctjpp.24.4.09

View : 67 | Download : 56

Publication Date : 2024-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Avusturyalı nörolog Sigmund Freud psikiyatri litaratürüne önemli bir kuram olan psikanalizi kazandırarak günümüze kadar süren pek çok tartışmanın da odağına yerleşmiştir. Freud’un litaratüre en önemli katkısı olan bilinçdışı kavramı etrafında pek çok düşünür farklı okullar ve ekoller geliştirmiştir. Dolayısıyla da Freud’un psikanaliz kuramı, öznenin eylemlerini açıklamak için başvurulan önemli bir metod olarak çokça tartışılıp zaman zaman da yadsınsa da varlığını günümüze kadar devam ettirmiştir. Carl Gustav Jung ve Jacques Lacan gibi ardıllarının psikanalizi sadece psikiyatrinin konusu olmaktan çıkartıp sanatın da konusu olmaya taşıyan anlayışları ile sanat yapıtını adeta bir analizan gibi konumlamayı olanaklı kılmıştır. Bu çalışma kapsamında da özellikle kendisini, Freud’a dönüş hareketinin öncüsü olarak kabul eden Fransız psikiyatr Jacques Lacan’ın temel kavramları ile Çağla Zencirci ve Guillaume Giovanetti’nin 2018 yılında ortaklaşa yönettiği Sibel filmindeki ana karakter olan ve norm dışı davranışlar sergileyen Sibel’in psikanalitik olarak çözümlemesi yapılmıştır. Sibel karakterinin özellikle dilsizlik üzerinden ötekileştirilen süreci ile birlikte sergilediği ayrıksı davranışlarının patolojik kaynaklarının, filminin öykü evreninde Lacancı terminoloji ile neye tekabül ettiğinin incelendiği bu çalışmada, pek çok kavramın yerli yerine oturduğu görülmüştür. Özellikle Lacan’ın öznenin kuruluşunda önemli ayıraç olarak vurguladığı babanın dilinin öğrenimi ile birlikte geçilen simgesel düzenin, insanın bilinçdışı örüntüsünü oluşturduğu gerçeği filmdeki karakterin en belirgin özelliği olarak ortaya çıkmaktadır. Sibel gibi nevrotik olarak sorunlu bir karakterin ilk nesne kaybı, narsistik fantezi ile gerçekleştirdiği kristalize hal, simgeselin içine dahil olamayışın kendisini sürüklediği nevrozlar bütününe bakıldığında ciddi fiksasyonlara kaynaklık eden bir bilinçdışı örüntüsü ile karşılaşılmıştır. Bu çalışma ile psikanalizin film karakterleri açısından bir değerlendirme yöntemi olarak kullanılması, felsefi bir yaklaşım olmanın ötesinde film karakterlerinin kendisinin bizzat analizan olduğu, film eleştirmeninin de bir analist olarak kendisini konumlandırmasını sağlayan tüm unsurları içerdiği görülmüştür.
Keywords : Sibel Filmi, Psikanaliz, Freud, Lacan, Bilinçdışı.