Bilimsel Çoğulculuğun Politik Yansımaları: Feyerabend'in Bilim Anlayışında Araştırmanın Demokratikleşmesi

Authors : Mehmet Büyüktuncay, Mete Han Arıtürk

Pages : 215-240

View : 48 | Download : 51

Publication Date : 2024-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Dünya Savaşı sonrası Avusturya\'sında empirizm ve bilimsel yöntem üzerine yazmaya başlayan Feyerabend, önceleri mantıksal pozitivizmle uyum gösterse de daha sonra bu görüşleri eleştirmiş ve Batı biliminin metodolojik standartlarını sorgulamıştır. Batı biliminin iddia ettiği evrenselliğin ideolojik olduğunu ve bilimin birçok şekilde var olabildiğini savunmuştur. Feyerabend\'in metodolojik anarşizmi, bilimin sıkı evrensel standartlarla değil, tesadüfler, sıçramalar ve öngörülmeyen olaylarla ilerlediğini öne sürmektedir. Ona göre, bilgi gelişimi için bilimsel yöntemlerin çoğulculuğu esastır ve her kültürün kendi bilimsel uygulamasını belirlemesine izin verilmelidir. Bilimsel araştırma çerçevesi farklı tarihsel ve kültürel koşullara göre değişir; bu da mutlak kurallara bağlamsal olanların eklenmesini gerektirir. Feyerabend, buna ek olarak bilimin askeri, ekonomik ve siyasi güçlerin egemenliği altında kalmasını eleştirir. Bu çalışma, Feyerabend’in evrensel karakterli bilimsel teorilerin oluşumu aşamasında tarihsel değer ve bağlamsal girdilerin de etkili unsurlar olduğuna dair görüşlerinin dayanaklarını çözümleme amacı taşımaktadır. Bunun ardından makale, filozofun pek çoklarınca düşünüldüğü gibi bir bilim düşmanı mı yoksa bilimselciliğin önemli bir rasyonel eleştirmeni mi olduğu meselesini ilgili tartışmalar ışığında aydınlatmaya çalışacaktır.
Keywords : Paul Feyerabend, bilim düşmanı, metodolojik anarşizm, bilimsel çoğulculuk, bağlamsal kurallar