Hobi Bahçesi Uygunluk Analizinin Ahp Yöntemi ile Belirlenmesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşke’si Örneği

Authors : Hilâl Turgut, Kübra Haznedar, Taha Yasin Hatay

Pages : 339-352

Doi:10.29278/azd.1496785

View : 71 | Download : 95

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Mekansal planlamalarda en uygun yer kriterlerinin belirlenmesi için pek çok çalışmalar yapılmıştır. Ancak hobi bahçeleri için yapılan çalışmalar incelendiğinde farklı parametrelerin dikkate alındığı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, yapılan çalışmalarında dikkate alınarak hobi bahçeleri için en uygun yer kriterleri için bir standart oluşturulmasıdır. Bu amaçla, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi kullanılarak kriterlerin önem dereceleri belirlenmiş ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşke’si içinde bu kriterlere göre en uygun alanlar tespit edilmiştir. Hobi bahçeleri, artan kent nüfusunun bireylerin doğayla iç içe vakit geçirmelerini, streslerini azaltmalarını ve fiziksel aktivitelerde bulunmalarını sağlar. Ayrıca, hobi bahçeleri kentler için yeşil alanlar oluşturarak bozulan ekosistem dengesini yeniden sağlamaya katkıda bulunur. Bu bağlamda, çalışmanın ilk aşamasında hobi bahçeleri için ideal yer seçiminde kullanılacak kriterler tanımlanmış, ikinci aşamasında ise bu kriterlere göre Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşke’si içinde en uygun alanlar belirlenmiştir. Materyal ve Yöntem: Araştırmada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi, arazi gözlemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıyla belirlenen kriterler doğrultusunda uygun yer analizleri yapılmıştır. AHP, karmaşık karar verme problemlerini hiyerarşik bir yapıya indirgemeyi ve bu yapıya göre karşılaştırmalı değerlendirmeler yapmayı sağlar. Çalışmanın adımları şu şekildedir: 1. Kriterlerin Belirlenmesi: Hobi bahçesi uygunluk analizinde kullanılacak kriterler belirlenmiştir. 2. Kriterlerin Ağırlıklandırılması: Uzman görüşleri ve literatür taramaları doğrultusunda belirlenen kriterlerin önem dereceleri, AHP yöntemi kullanılarak ağırlıklandırılmıştır. 3. Alan Analizi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşke’si içerisindeki yapılan arazi gözlemleri sonucu potansiyel hobi bahçesi alanı olabilecek 4 lokasyon alanı belirlenmiş. CBS yardımı ile kriterler ve kriter ağırlıkları doğrultusunda belirlenen bu alanlar örneğinde analizler yapılmıştır. Sonuçların Değerlendirilmesi: Elde edilen veriler ışığında en uygun alan tespit edilmiştir. Araştırma Bulguları: AHP sonucunda elde edilen parametreler şu şekildedir. Toprak tekstürü 0,1741, toprak derinliği 0,1574, bakı 0,1529, konum, 0,1042, eğim, 0,0974, manzara, 0,0905, mevcut bitki varlığı, 0,0781, araç yoluna yakınlık, 0,0643 ve alan büyüklüğü, 0,0599 olarak sıralanmıştır. Bu sonuçlara göre belirlenen lokasyon alanlarından lokasyon I’in hobi bahçesi olabilmesi için en uygun yer özelliğine sahip olduğu görülmüştür. Sonuç: Çalışma, AHP yöntemi kullanılarak yapılan uygunluk analizlerinin, çevresel ve sosyal ihtiyaçları karşılayan alanların belirlenmesinde etkili bir araç olduğunu ortaya koymaktadır. Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşke’sinde belirlenen hobi bahçesi alanları, üniversite topluluğunun sağlığı ve refahı için önemli bir adım teşkil etmektedir. Bu çalışma, diğer üniversite kampüsleri ve şehir planlaması projeleri için de örnek teşkil edebilir.
Keywords : Hobi bahçeleri, Peyzaj planlama, Coğrafi Bilgi Sistemleri, AHP