Kuzey Afrika Tasavvufunda Semâ‘ Müdâfaası: İbn Acîbe Örneği

Authors : Ramazan EMEKTAR

Pages : 631-652

Doi:10.5281/zenodo.7444202

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :İbn Acîbe insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1224/1809);, Fas’ta 18. asrın ikinci yarısı ile 19. asrın başlarında Tıtvân şehri yakınındaki Encera köyünde yaşamıştır. Zâhirî tahsilini tamamladıktan sonra tasavvufî eğitimini Şâziliye/Derkâviyye’nin ikinci önemli şahsiyeti olan Muhammed el-Bûzîdî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1229/1814); elinde gerçekleştirmiştir. Eserleri ve fikirleriyle etkisi, genel olarak İslam coğrafyasında ama özellikle Kuzey Afrika tasavvufunda hissedilmiştir. Bu makale İbn Acîbe’nin tasavvufî eğitim yöntemlerinden semâ‘a bakışını genel hatlarıyla incelemeyi hedeflemektedir. Buna bağlı olarak semâ‘ meclisinde uygulanan raks ve mûsikî meselesine dikkati çekmektedir. İbn Acîbe, insanların farklı tabiatlara sahip olduklarını bu sebeple tasavvufî terbiyede Hakk’a vasıl olma konusunda sâliklerin en uygun yöntemle terbiye edilmesi gerektiğini belirtmektedir. İbn Acîbe’nin düşüncesinde tasavvufi eğitim yöntemlerinden biri de semâ‘dır. İbn Acîbe, semâ‘ı sûfiler için genel olarak onları eğitmede, etkilemede ve hali elde etmede başvurulması gereken önemli bir yöntem olduğunu savunmaktadır. Semâ‘, insanların iyi veya kötü hâlini süratle ortaya çıkardığını, kalbi Rabbiyle birlikte olanı, süratle ilâhî huzura; kalbi, nefsânî hazzı ve hevasıyla birlikte olanı da hazlarına ve arzularına doğru hareket ettirdiğini düşünmektedir. İbn Acîbe, semâ‘ı, işâri yönden kalbî zikir aşaması ve ona hazırlayıcı olarak görmektedir. Semâ‘ meclisinde yapılan raksa ve kullanılan çalgı aletlere dair İbn Acîbe, insanların içinde bulunduğu manevî duruma göre hüküm verileceğini düşünmektedir.
Keywords : Tasavvuf, İbn Acîbe, Semâ, Raks, Mûsikî