Koçlarda Bazı Androlojikal Parametrelerin ve Biyokimyasal Özelliklerin Mevsimle İlişkisi

Authors : Deniz YENİ, Mustafa GÜNDOĞAN

Pages : 70-85

View : 15 | Download : 3

Publication Date : 2018-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Afyonkarahisar’da yetiştirilen 18-20 aylık yaşta 10 baş Pırlak koç kullanıldı. Koçların 1 yıl süre ile aylık olarak morfometrik testis ölçümleri, spermatolojik özellikler, spermatozoa DNA hasarı, bazı biyokimyasal parametreleri ve hormon düzeyleri ile birlikte iklimsel veriler değerlendirildi. Morfometrik testis ölçüleri ağustos ile ekim ayları arasındaki dönemde diğer aylara göre yüksek bulunurken (p<0.05), ocak ile nisan ayları arasındaki dönemde en düşük değerler elde edildi. Sperma miktarları ile spermatozoa kitle hareketi, motilite ve yoğunluk değerleri ağustos ile ekim ayları arasındaki dönemde plazma membran bütünlüğü için ise yalnız kasım ayında en yüksek değerlerde bulundu (p<0.05). Anormal ve ölü spermatozoa oranları eylül ve ekim aylarında diğer aylara göre düşük bulunmuştur (p<0.05). Spermatozoa DNA hasarı yönünden en düşük değerler ekim ayında belirlendi. Kan serum testosteron düzeyleri eylül ve ekim aylarında diğer aylara göre yüksek bulunurken (p<0.05) triiodotronin en düşük değerleri ağustos, kasım ve aralık aylarında tespit edildi (p<0.05). Total protein, albumin, globulin miktarları kasım ayında yüksek bulunurken (p<0.05), trigliserid miktarları kasım ayında en düşük düzeyde tespit edildi. Diğer yandan spermatozoa DNA hasarı ile sperma miktarı (r: 0.18) ve anormal spermatozoa oranı (r: 0.30) arasında pozitif yöndeki, sperma viskozitesi (r: -0.32) ile negatif yöndeki ilişkiler  önemli bulundu (p<0.01). Sonuç olarak koçlarda morfometrik testis ölçümleri, spermatolojik özellikler, spermatozoa DNA hasarı, bazı kan serumu biyokimyasal parametreleri ve hormon düzeylerinin mevsimlerden önemli düzeyde etkilendiği görülmektedir. Optimum değerlerin elde edildiği aşım sezonunun ağustos ayının ikinci yarısından itibaren kasım ayı ortalarına kadar devam ettiği ve morfometrik testis ölçümleri ile spermatolojik özellikler arasındaki korelasyon bulgularının damızlık seçiminde kullanılabileceği kanısına varıldı.
Keywords : DNA hasarı, kan serumu, koç, mevsim, sperma