Akademide Kadınlar: Yükseköğrenime Giriş ve Kariyerde İlerleme - Women in the Academy: Access to Higher Education and Career Advancement

Authors : Nurşen ADAK

Pages : 23-38

View : 11 | Download : 11

Publication Date : 2018-05-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Eğitimin temel haklardan biri olarak kabul edildiği günümüzde eğitimde geçen süre geçmişe oranla arttığı gibi kadınların yükseköğrenime giriş ve akademik kariyerde ilerleme talepleri de artmaktadır. Bu çalışmada kadınların akademiye öğrenci ve akademisyen olarak girişleri, akademik çalışma alanlarının cinsiyet temelli ayrışıp ayrışmadığı ve akademik kariyerde ilerleme süreçlerinin araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışmada kullanılan öğrenci ve akademisyenlere ilişkin veriler YÖK ve TÜİK’ten elde edilmiştir. Yükseköğrenim görenlerin %46’sını kadınlar oluşturmakta, veriler yükseköğrenime girişte görece kadın-erkek eşitliğine yaklaşıldığını ortaya koymakla birlikte akademik kariyerde önlisanstan doktora eğitimine doğru ilerlendikçe eşitsizliğin kadınlar aleyhine arttığını göstermektedir.  Akademide çalışanların ise %44’ünü kadınlar oluşturmakla birlikte dünyada gözlendiği gibi Türkiye’deki veriler de akademide yatay ayrışmaya işaret etmektedir. Şöyle ki kadın akademisyenlerin en yoğun olduğu alanlar dil ve edebiyat alanları olup bu alanları sırasıyla; sağlık bilimleri, sosyal bilimler, sanat ve uygulamalı sosyal bilimler takip etmektedir. Buna karşın, erkekler ekonomik getirisi daha fazla olan teknik bilimler, matematik ve fen bilimleri, ziraat ve ormancılık alanlarında çalışmayı tercih etmektedirler. Akademide yatay ayrışmaya ek olarak dikey ayrışma da gözlenmekte, kadınlar çeşitli sosyo-kültürel faktörlerin etkisiyle kariyerlerinde toplumsal cinsiyete dayalı dikey bir ayrışmayı deneyimlemektedir.  Akademik kariyere araştırma görevlisi pozisyonunda %50 kadın ve %50 erkek olarak başlanırken profesörlüğe ulaşan kadın oranı sızdıran boru hattı misali %20 kayıp ile %30’a gerilemektedir. Ancak akademide toplumsal  cinsiyet temelli asıl sorun kadınların akademik yönetimde temsillerinin erkeklere oranla çok düşük olmasıdır. 
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Akademi, Yatay Ayrışma, Dikey Ayrışma