KUTSAL VE BİLİMSEL: SİBİRYA NEHRİ’NİN KORUNMASINDA GELENEKSEL EKOLOJİK BİLGİ

Authors : Berkant ÖRKÜN

Pages : 267-287

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2019-06-17

Article Type : Other Papers

Abstract :Katun Nehri, Sibirya’daki Altay Dağları’nın bozkırlarından çıkar. Ob Nehri’nin ana kollarından biri olan Katun, yerli Altaylıların kültürünün merkezi olarak kabul edilir. Önemli kültürel bölgelerin büyük bir bölümünü içeren Katun vadisi, Neolitik dönemin ve Rusya’daki erken dönem insan yerleşimlerinin bir kısmının tarihlendirildiği bir alandır. Günümüzde Altaylılar hala nehri ve havza boyunca yayılan pınarları onurlandıran geleneksel törenlere uymakta ve arazilerin ve su kaynaklarının yönetiminde geleneksel ekolojik bilgiyi kullanmaktadır. Rus ve uluslararası bilim insanları,  Altay dağlarını; bitki çeşitliliğinin ve endemik türlerin çok sayıda olduğu, kar leoparı gibi nesli tükenmekte olan türlerin yaşam alanlarını kapsayan önemli bir bölge olarak tanımlamaktadırlar. Katun Nehri’nin kendisi; tehdit altındaki türleri, nesli tükenmekte olan balıkları ve yüksek oranda endemik türleri barındırır ve onun kolları sıra dışı, yüksek endemizm oranıyla karakterize edilen Moğol ihtiyofauna [1] bölgesidir. Aynı bölgeler Altay insanları için özel ya da kutsal olarak kabul edilir ve Batılı bilim insanları tarafından da korunması çok önemli olan bir bölge olarak tanınır. Perestroyka dönemi boyunca Katun’da bir hidroelektrik baraj inşa edilecekti. Yüzyılın projesi için eski Sovyet planının bir eseri olan bu büyük baraj önemli tarımsal, ekolojik, eğlencelik ve kültürel kaynakları tahrip ederdi. Yerli Altay halkı kutsal ve kültürel alanlarının çoğunu kaybederdi. Katun barajı projesi; yerli halkı, tanınmış Sibiryalı yazarları ve uluslararası toplulukları meşgul ederek Rus toplumu üzerinde kalıcı etki bırakan etkili protestodaki bilim insanlarını birleştirdi. Protestonun büyüklüğü Altay Dağları bölgesinin tüm Rusya için önemini göstermektedir. Yerli Altaylıların aktif olarak katılımı; anayurtlarının çevresel, kültürel ve dini değerlerini olumsuz etkileyen politik kararlara karşı hareket geçme konusundaki geleneksel isteklerini yansıtıyordu. Onların katılımı, Rusya’daki yerli halklar için, daha büyük bir saygıyı ve özyönetimi vurgulayan perestroyka altındaki farklılığın yeni dalgasını yansıtmaktadır.
Keywords : Altay Cumhuriyeti, Koruma, Otlaklar, Irmaklar, Katun Nehri, Ob Nehri, Rusya, Sibirya nehirleri, Bozkır, Geleneksel Ekolojik Bilgi, pastoralist, Perestroyka, Geleneksel Ekolojik Bilgi