Azteklerin Susturduğu Kadınların Mango Sokağı’ndaki Ev’den Yükselen Sesleri

Authors : İrfan Cenk YAY

Pages : 687-713

Doi:10.26650/LITERA2021-902314

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, yapıbozucu bir okuma yöntemiyle, Sandra Cisneros’un ilk eseri olan Mango Sokağı’ndaki Ev (1984) romanında ele aldığı iki kadın arketipini inceler: 1) Kirletilmiş hain Malinche ve 2) Kutsal Bakire Guadalupe. Latin Amerika, Meksika ve sınırın kuzeyindeki uzantısı Chicano toplumlarındaki kadının rolü ve kimliğinin, tarih boyunca kutuplaşmış bir karşıtlık üzerinden kurgulanmasına yol açan bu iki arketipi sil baştan yeniden yazan Cisneros, ataerkil söyleme özgü cinsel kısıtlamaların karşısına alternatif bir değerler dizisi çıkartır. Romanın odağında, Meksika kökenli Amerikalı bir kız çocuğunun basmakalıp iyi/kötü kadın tipolojisini aşmak adına çıktığı bilinçlenme yolculuğu vardır. Yolculuk, romanın başlığını teşkil eden “ev” ve “sokak” kilit öğelerinin ilkinde başlar. Süreç, özel alandan kamusal alanı işaret eden mahalleye taşındığında ise artık bilinçlenmiş olan anlatıcı, dünyasını ikili zıtlıklardan arınmış bir bakış açısıyla anlamlandıracaktır. Çalışmanın ilk aşamasında, sözü geçen arketiplerin Aztek kültürüne uzanan köklerine dair folklorik ve tarihi bulgular üstüne kurulu arka planından bahsedilmektedir. Bu bilgiler ışığında romandan seçilen bölümlerin yakın okuması yapılacaktır. Sonuç olarak, kutuplaşmış bir karşıtlık olarak kurgulanan bu iki arketipin özüne inildiğinde, barındırdıkları zıtlıkların esasında iç içe geçerek muğlâklaştığı bir sınır-diyarını işaret ettiği vurgulanmaktadır. Karşıtlıklar üstünden devamlılığını sürdürebilen ataerkil machismo söylemine meydan okuyacak bu yeni ‘temas’ alanı, bağımsız Chicana kadınının yaratıcı gücünü ve cinsel kimliğini keşfetmesi adına yeni bir ifade biçimine dönüşecektir.
Keywords : Malinche, Guadalupe Bakiresi, Mango Sokağındaki Ev, Chicano Edebiyatı, Arketipçi Eleştiri